Abstract
+{DAn} Durum Biçimbirimi (Yükleyenlerin Üye Yapısı ve Anlamsal Rolleri).
Geleneksel dilbilgisinde ayrılma, çıkma, uzaklaşma, ablatif vb. olarak adlandırılan +{DAn} durum biçimbirimi, biçimbilgisinin ötesinde birtakım sözdizimsel ve anlamsal ilişkiler kurar. Bu çalışmada, +{DAn} durum biçimbiriminin eylem ile ad arasında kurduğu morfosentaktik ilişki ele alınmıştır. Üye yapısı (argument structure), durum dilbilgisi (case grammar) ve anlamsal roller (semantics roles) gibi dilbilimsel yaklaşımlardan faydalanılmıştır. Sözdizimsel yapıda üyelerine +{DAn} durum biçimbirimi yükleyen eylemler ve bu eylemlerin üye yapıları saptanarak +{DAn} durum biçimbirimi yüklenen üyelerin mantıksal düzeyde yüklendiği anlamsal rolleri belirlenmeye çalışılmıştır.Çalışmada, +{DAn} durum biçimbirimi yükleyen 817 anlama sahip 481 eylem tespit edilerek esas alınmıştır. Tespit edilen eylemler, Cumhuriyet döneminde yazılan roman, hikâye, şiir, tiyatro, anı, gezi yazısı, masal vd. türlerdeki eserler taranarak örneklendirilmiştir. Üyelerine +{DAn} durum biçimbirimini yükleyen eylemlerin +{DAn}; +{I} ve +{DAn}; +{DAn} ve +{A}; +{I}, +{DAn} ve +{A} üye yapılarını sergilediği görülmüştür. Ayrıca +{DAn} durum biçimbirimini yüklenen üyelerin mantıksal yapıda kaynak, sebep, içerik/konu, uyarıcı, güzergâh, materyal, faydalanan, söyleyen ve miktar rollerini yüklendiği tespit edilmiştir.
Keywords
+{DAn} durum biçimbirimi, üye yapısı, anlamsal roller