Abstract
Rumelili Za‘îfî Divanı‘nda Deyimler
Toplum kültürünü şekillendiren çeşitli değer yargıları vardır. Bu yargılar, toplumların maddi- manevi hayatlarının aynaları hükmündedir. Atasözleri ve deyimler de kuşaktan kuşağa aktarılan, toplum yaşantısını, dünya görüşünü, gelenek ve göreneklerini, hayal gücünü yansıtan ve kültürel değerlere ayna tutan daha çok mecaz anlamlı söz birlikleridir. Deyimler en az iki kelimeden oluşur ve kalıplaşarak yeni anlam ifade ederler. Deyimler her devirde kullanılarak kültürümüzde ayrı bir öneme sahip olmuşlardır. Hünerli sözlerin revaç bulduğu Klasik Türk Edebiyatı metinleri de deyimlerin oldukça fazla kullanıldığı metinlerdir.16.yy. klasik Türk şairi ve mahallileşme akımının mümessillerinden Rûmelili Za‘îfî de Dîvân’ında deyimlere fazlaca yer vermiştir. 3.324 beyitten müteşekkil Dîvân’ın yaklaşık 600 civarındaki beytinde deyimlerin kullanıldığı görülmüştür. Bu sayı Emrî, Bâkî, Necâtî gibi çağdaşı şairlerin divanlarında bulunan deyimlerden fazladır. Çalışmada Rûmelili Za‘îfî Dîvânı’nda çeşitli kullanımlarıyla karşımıza çıkan deyimleri göstermek amacıyla Dîvân taranmış, tespit edilen 603 deyim; yapı ve anlam bakımından tasnif edilmiştir.
Keywords
Klasik Türk şiiri, Rumelili Za‘îfî, Dîvân, Deyim