Porto - Demo Blog 5

Yazar	: Can Özgür
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2021
Sayı	: 24
Sayfa	: 95-101
Doi	: http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut413

Özet
Memlûk Kıpçakçası; Mısır ve Suriye’de 1250 yılından 1517 yılına kadar hüküm süren Memlûk Devleti coğrafyasında yazılan ve üretilen eserlerin diline verilen genel bir adlandırmadır. Memlûk Kıpçakçası dönem adı olarak bu saha için eskiden beri kullanılan yaygın bir terimdir. Memlûk Kıpçakçası ile yazılmış olan eserler dil özellikleri bakımından tam bir bütünlük göstermezler. Bu dönemde yazılmış olan eserlerde Harezm, Oğuz, Kıpçak Türk yazı dilleri özellikleri az veya çok karışık bir şekilde görülmektedir. Bu bağlamda Janos Eckmann da Memlûk Kıpçakçasıyla yazılan eserleri üç grup altında incelemektedir: 1. Asıl Memlûk Kıpçakçası, 2. Oğuz-Kıpçak karışık diyalekti, 3. Osmanlı Türkçesi. Hulâsa, okçuluk konusunda Türkçe yazılmış bilinen en eski eserdir. Hulâsa’nın İstanbul yazması Kıpçakça özelliklerin daha çok görüldüğü Oğuz-Kıpçak karışık diyalektiyle, Paris nüshası ise Oğuz Türkçesinin hakim olduğu Oğuz-Kıpçak diyalektiyle kaleme alınmıştır. Bu çalışmada genel olarak Hulâsa’nın İstanbul ve Paris yazmalarında görülen ünsüz değişmeleri, ünlü değişmeleri, ek değişmeleri, kelime kadrosundaki değişmeler ve ibare değişmeleri gibi gramer konuları karşılaştırılarak incelenmektedir. Böylece Memlûk sahasında karışık lehçeyle yazılmış Hulâsa’nın yazmalarında genel olarak karışık dil özelliklerinin manzarası ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler
Memlûk Kıpçakçası, Hulâsa, Yazmalar, Tespitler.

Abstract
Mamluk Kipchak; It is a general name given to the language of the works written and produced in the Mamluk State geography, which ruled from 1250 to 1517 in Egypt and Syria. Mamluk-Kipchak is a common term that has been used as the term name for this period since ancient times. The works written with Mamluk-Kipchak do not show complete integrity in terms of language features. In the works written in this period, the characteristics of Harezm, Oghuz, Kipchak Turkish written languages are seen more or less mixed. In this context, Janos Eckmann examines the works written in Mamluk-Kipchak under three groups: 1. Original Mamluk Kipchak, 2. Oghuz-Kipchak mixed dialect, 3. Ottoman Turkish. Hulâsa is the oldest known work on archery written in Turkish. The Istanbul manuscript of Hulâsa was written with the mixed dialect of Oghuz-Kipchak, in which Kipchak features are seen more, and the Paris version was written with Oghuz-Kipchak dialect dominated by Oghuz Turkish. In this study, grammatical issues such as consonant changes, vowel changes, affix changes, changes in word cast and expression changes, which are generally seen in the manuscripts of Hulâsa's Istanbul and Paris, are examined by comparing them. Thus, in the manuscripts of Hulâsa written in mixed dialect in the Mamluk field, the general view of the mixed language features was tried to be revealed.

Keywords
Mamluk-Kipchak, Hulâsa, Manuscript, Determinations.