18. Yüzyıl Azerbaycan Sahası Türk Şairi Molla Veli Vidâdî’nin Hayatı, Sanatı ve Eserleri
(The Life, Art and Works of The Turkish Poetry Molla Veli Vidadi Who Lived in Azerbaijan in The 18th Century
)
|
Yazar
|
:
Murat Değer
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2017
|
|
Sayı |
:
12
|
|
Sayfa |
:
31-40
|
|
Doi |
:
http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut8
|
|
|
Özet
Vidâdî 18.yy Azerbaycan şiirinin en önemli isimlerinden biridir. Makalede şairin hayatı ana hatlarıyla ele alınmıştır. Vidâdî’nin sanatı ve Azerbaycan şiirine tesiri incelenmiştir. Son olarak eldeki eserleri hakkında bilgi verilmiştir. Şair hem klasik tarzda hem de âşık tarzında şiirler yazmıştır. Vidâdî’nin şiirlerinde talihten ve devrandan şikâyet, keder, yalnızlık, gurbetlik, bedbinlik en önemli temalar olarak karşımıza çıkar. Vidâdî’nin aruz vezni ile yazdığı şiirlerinde Fuzûlî’nin tesiri açıkça hissedilir. 18.yy Azerbaycan şairleri arasında sosyal olaylara en çok yer veren şair olarak Vidâdî gösterilir. Şiirlerinde halkın nabzını tutabilmiş, onların dertlerine, hissiyatlarına tercüman olabilmiştir. Ayrıca koşma türü şiirlerle onların zevkine ve idrakine hitap edebilmesi bizce onun hem yaşadığı devirde hem de sonraki dönemlerde adından sıkça bahsettirmesinin sebebidir. 18. yy’da Osmanlı sahası klasik Türk edebiyatında özellikle Nedim ile kuvvetlenen ve olgunlaşan mahallileşme (Türk-i Basit) akımına paralel bir akım Azerbaycan sahasında nispeten Vidâdî’nin şiirlerinde kendini göstermiştir. Vidâdî’nin medrese eğitimi almış bir şair olmalarına rağmen halk şiirinin şekil, içerik ve dilinden faydalanarak klasik şiir ile halk şiirini birbirine yaklaştırmışlardır.
Anahtar Kelimeler
Vidâdî, Azerbaycan edebiyatı, klasik şiir, halk şiiri, mahallileşme, Fuzûlî, keder.
Abstract
Vidadi is one of the most important poet of 18th century Azerbaijani literature. In the article, the life of the poet has been discussed with the main lines.The poet has written poetry both in classical style and folk literature style. The themes, innovations and poetic influences of Azerbaijan in Vidadi's poems are examined. In Vidadi's poems, sadness, destiny, loneliness, expatriation, pessimism are the most important themes. Fuzuli's influence is clearly felt in his poems written by Vidadi with aruz. Vidadi was the poet who wrote the most social poetry among 18th century Azerbaijani poets. Vidadi successfully described the troubles and feelings of the people in his poem. Moreover, he became one of the most popular poets of Azerbaijani literature because he wrote folkloric poems. Vagif started a new era with his poems in Azerbaijani literature. In the 18th century, while the localization movement in the Ottoman Empire continued strongly, Vidadi and particularly Vagıf wrote poems of this kind. Vidadi has used the form, content, and language of folk poetry, although he graduated from the media and lived in the palace. Thus he have maneged to combine folk poetry and classical poetry.
Keywords
Vidadi, Azerbaijani literature, classical poetry, folk poetry, localization, Fuzuli, grief.