Nahid Sırrı Örik’in 1957 yılında yayımlanan Sultan Hamid Düşerken başlıklı romanı, bir yandan Osmanlı döneminin siyasi çalkantılarla dolu son dönemine ayna tutarken bir yandan da siyasi dönüşümler neticesinde bireyin değişimini yansıtmaktadır. Abdülhamit Dönemi’nin önemli isimlerinden olan Mehmet Şahabettin Paşa ve kızı Nimet’in çevresinde gelişen olaylar, devletin ve ahlaki yapının çöküşünü geniş bir çerçevede gösterir. Buna göre hem Mehmet Şahabettin Paşa hem de Nimet çıkarları için saf değiştiren roman kişileri olarak göze çarpar. Bu durum çok zaman Nimet’in babasını yönlendirmesi sonucu yaşanmıştır. Sultan Hamid’in sarsılan otoritesine karşılık İttihatçılara yaklaşan Nimet, babasının mecliste vekil olması şartıyla Şefik’le evlenmiştir. Bu evliliğin neticesinde, Şefik’i de siyasî hayatta sürekli etkileyen bir kadın olarak öne çıkar. Nimet siyaset alanında görünürde geride duran bir karakter olsa da çevresindeki erkekleri yönlendirmesi bakımından siyasetin içindedir. Çıkarları sebebiyle gerçekleştirdiği adımlar yüzünden her ne kadar olumsuz bir figür gibi görünüyor olsa da aslında Nimet eğitimli, fikir üretebilen ve bu fikirleriyle çevresini etkileyen güçlü bir kadın özelliği de gösterir. Elbette tüm bunlara olanak sağlayan durum Nimet ve babası arasındaki baba-kız ilişkileridir. Zira modern bir şekilde yetiştirilmiş olan Nimet’in babası tarafından takdir görüyor olması ve gelişen olayların neticesinde bir akıl hocasına dönüşmesi metni ilgi çekici kılar. Bu sebeple çalışmamızda artık yaşlanmış, gözden düşmüş, etkinliğini kaybetmiş babanın karşısında; genç, dinamik, zeki ve güçlü bir kadın olarak duran Nimet’in durumu ve bu bağlamda baba-kız ilişkisi irdelenecektir.
baba-kız ilişkileri, psikanaliz, siyasette kadın, II. Meşrutiyet.