Abstract
KOSOVA – PRİZREN ŞEHRİNDE GÜMÜŞÇÜLÜK ZANAATINDA BAZI TÜRKÇE KELİMELER ÜZERİNE
Kosova, zanaatçılık konusunda Balkanların hatta Avrupa’nın önde gelen bölgelerindendir. Bu alanda bölgenin merkezi ise, Prizren’dir. Roma ve Türk medeniyetlerinin ciddi tesirinin görüldüğü bölgede, Avarlar, Peçenekler, Kuman - Kıpçak ve en son Osmanlılardan kalan 200’den çok zanaat kolu vardır. Bunlardan tüfekçilik, fişekçilik, saraç, demircilik, yorgancılık, kilimcilik, halıcılık, bıçakçılık, kuyumculuk, nalbant, gümüşçülük, bakırcılık, dericilik, terzilik ve tabakçılık en çok bilinenleridir. Bugün, Prizren hala Kosova’nın zanaatçılık merkezi olarak görülür. Ancak küreselleşen dünyanın rekabet gücüne dayanamayan birçok zanaat kolu maalesef kaybolsa da, kuyumculuk ve bilhassa gümüşçülük varlığını hala sürdürmeye çalışmaktadır. 50 yıl öncesine kadar 100’den fazla ailenin / kişinin yoğun çalıştığı bu alan, bugünlerde kaybolma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Kalanların birçoğu da zanaatten çok işin ticareti ile uğraşır. Bu çalışma ile amacımız, gümüşçülük zanaatında bulunan alet ve ürünlerde geçen Türkçe kelimeleri tespit etmek ve bunları ortaya çıkarmaktır. Bugün Prizren’de bu alanda kullanılan kelimelerin birçoğu Türkçe ve İtalyanca’dır. Türk ve Roma medeniyetlerinden kalan bu isimler, aslında bölgede her iki medeniyetinde ne kadar etkili olduğunu gösterir. Bu çalışmada, Prizren’de gümüşçülük zanaatı üzerinde yıllarca çalışan ustalarla, sahada ses cihazıyla yapılan metinler kullanılır. Prizren Türk Ağzının ses olayları / değişikliklerini içeren bu metinler, Türkiye Türkçesi ile mukayese edilerek Türkçede kullanılan kelimeler ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.
Keywords