Abstract
17. YÜZYILDAN BİLİNMEYEN BİR ŞAİR: PRAVADİLİ AŞKÎ VE DÎVÂN’I
Edebiyat tarihimizde hayatı hakkında tezkirelerde ve biyografik kaynaklarda herhangi bir bilgi bulunmayan sayısız şair bulunmaktadır. Bu şairlerin birçoğunun hakkında bilinenler, kendi yazdıkları eserlerde hayatları ve yaşadıkları dönemlere ait verdikleri bazı bilgiler ve bunlardan yola çıkılarak yapılan tahminlerle sınırlıdır. Hayatı hakkındaki bilinenler, Dîvân ’ındaki bazı bilgilerle sınırlı olan şairlerimizden biri de Pravadili Aşkî’dir. Aşkî’nin şimdilik tek eseri, Dîvân ’ıdır. Bu eserinde hayatı hakkında yazılmış olan hâl tercümesine göre Bulgaristan’ın doğusunda Karadeniz sahilinde bulunan Varna’ya bağlı bir kasaba olan Pravadi’de doğan şairin asıl adı, Süleyman’dır. Küçük yaşta İstanbul’a gelerek Enderun’da eğitim görmüş, burada bazı görevlere gelmesine rağmen genç yaşta vefat etmiştir. Vefat tarihi belli değildir. Ancak Bâkî, Nef’î, Sabrî, Cevrî, Ulvî ve Vehbî gibi şairlerin şiirlerine nazireler yazıp tahmiste bulunması; 1648 ile 1693 yılları arasında hükümdarlık yapan IV. Mehmed’in övgüsünde bazı şiirler yazması 17. yüzyılda yaşadığını göstermektedir. Bu çalışmada Dîvân ’ından hareketle Pravadili Aşkî’nin hayatı ve yaşadığı dönem hakkında birtakım değerlendirme ve tahminlerde bulunulmuş, Dîvân ’ın şekil ve muhteva özellikleri üzerinde durulmuştur.
Keywords
Klasik Türk edebiyatı, 17. yüzyıl, Pravadili Aşkî, Dîvân.