Hapishaneden Cezaevine: Adnan Veli Kanık’ın Mapusane Çesmesi Adlı Eserinde Kamusal Bir Mekân Olarak Hapishane ve Mahkûm Hayatı
(From Old-Style Prison to New-Type Prison: Prison And Prisoner Life As A Public Space In Adnan Veli Kanık’s Work Titled Mapusane Çeşmesi )

Yazar : Mustafa TEMİZSU    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2021
Sayı : 26
Sayfa : 18-130
Doi : http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut459
    


Özet
Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının unutulmuş isimlerinden biri olan Adnan Veli Kanık, eserlerinin önemli bir bölümü gazete ve dergilerde kalan mizahi öykü yazarlarından biridir. Edebiyat dünyasına ilk olarak gazetecilikle adım atan yazar, Vatan, Akbaba, Dolmuş, Tef, Pardon, Papağan, Taş-Karikatür ve Külâh gibi basın-yayın organlarında çeşitli yazılar kaleme almıştır. Yazarın öykü-röportaj türündeki Mapusane Çeşmesi (1952) adlı kitabı, Türk edebiyatı tarihi açısından dikkate değer bir eserdir. Bugüne değin detaylı bir incelemesi yapılmayan kitaptaki öyküler gerek mizahi gerekse dramatik özellikleriyle 1950’li yılların hukuk, adalet, devlet bürokrasisi ve toplumsal yapı açısından dikkate değer özellikler barındırmaktadır. Bu çalışmada, temelde konu ve izlek bakımından iki düzlem üzerine inşa edildiği tespit edilen Mapusane Çeşmesi, özellikle edebiyatın üretildiği bir mekân olarak cezaevi ve hükümlülerin bu mekânlardaki yaşam biçimleri açısından incelenecektir. İncelemede yazarın hapishane hayatına dair odaklandığı temel konular tespit edilecek, böylelikle Mapusane Çeşmesi’ni tanıtmak ve Türk edebiyatı tarihinde edineceği konum hakkında bilgi vermek mümkün olacaktır.

Anahtar Kelimeler
Adnan Veli Kanık, Mapusane Çeşmesi, Türk öykücülüğü.

Abstract
Adnan Veli Kanık, one of the forgotten names of Turkish literature in the Republican period, is one of the humorous story writers, a significant part of his works remaining in newspapers and magazines. The author, who first stepped into the world of literature with journalism, wrote various articles in media such as Vatan, Akbaba, Dolmuş, Tef, Pardon, Papağan, Taş-Karikatür and Külah. The author's book named Mapusane Çeşmesi (1952), which is a story-interview type, is a remarkable work in terms of Turkish literature history. The stories in the book, which has not been examined in detail until today, have remarkable features in terms of law, justice, state bureaucracy and social structure of the 1950s. In this study, Mapusane Çeşmesi, which was determined to be built on two planes in terms of subject and theme, will be examined in terms of prison as a place where literature is produced, and the life styles of convicts in these places. In the analysis, the main issues that the author focused on prison life will be determined, so it will be possible to introduce the Mapusane Çeşmesi and give information about its position in the history of Turkish literature.

Keywords
Adnan Veli Kanık, Mapusane Çeşmesi, Turkish Storytelling.