Eskişehir’de Yaşayan Tatarlar Üzerine Tespitler
(Determinations On Tatars Living In Eskisehir )

Yazar : Aleyna Bozkurt    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2023
Sayı : 30
Sayfa :
Doi : http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut541
    


Özet

Every war of the Ottoman Empire that ended in defeat caused hundreds of thousands of people to leave their homeland. After the fall of Crimea and the Caucasus to Russia, large-scale migrations from these countries to the Ottoman Empire began. In 1783, the capture of Crimea by the Russians led to the first large-scale migration of Muslims to the Ottoman Empire. For the Tatars, who had to migrate from the 16th century onwards, Eskişehir became one of the most habitable places for centuries thanks to its geographical location, favorable climatic conditions, underground riches, water resources, developed transportation facilities, and many Tatars settled both in the city center and in the countryside. In fact, Eskişehir is the province with the largest Tatar population in our country today. In this study, the origin of the name Tatar in Eskişehir, where the Crimean, Nogai and Kazan Tatars living in Eskişehir came from and in which regions they were settled, the differences between Crimean and Nogai Tatars, the cultural and folkloric elements specific to the Tatars and especially the Tatars in Eskişehir, the current situation of the Tatars living in Eskişehir and the approximate Tatar population, what has been studied from A to Z on Tatars and Tatar Turkish in the context of Eskişehir from past to present, what has been published and what information has been reached; Postgraduate theses, published books, articles and papers were examined and the observations made by us were brought together and interpreted.



Anahtar Kelimeler

Eskisehir, Tatars, Tatar Turkish, Crimean Tatars, Noghay Tatars, Kazan Tatars.



Abstract

Osmanlı Devleti’nin mağlubiyetle sonlanan her savaşı yüz binlerce insanın yurdundan ayrılmasına sebep olmuştur. Kırım’ın ve Kafkasya’nın Rusya’nın eline geçmesinden sonra, bu ülkelerden Osmanlı topraklarına doğru büyük göç hareketleri başlamıştır. 1783 yılında Kırım’ın Ruslar tarafından ele geçirilmesi, bu tür göçlerin ilk kapsamlı olanının meydana gelmesine yol açmıştır ve bu göç Osmanlı Devleti’ne yönelik ilk Müslüman göçüdür. XVI. yüzyıldan itibaren göç etmek zorunda kalan Tatarlar için de Eskişehir, yüzyıllar boyunca coğrafi konumunun getirdiği yaşamaya elverişli iklim koşulları, sahip olduğu yer altı zenginlikleri, su kaynağına sahip olması, ulaşım olanaklarının gelişmiş olması gibi özellikleri sayesinde en yerleşilebilir yerlerden biri haline gelmiş olup hem şehir merkezine hem de kırsalına çok sayıda Tatar yerleşmiştir. Öyle ki bugün ülkemizde en fazla Tatar nüfusuna sahip olan ilimiz Eskişehir’dir. Bu çalışmada Eskişehir’deki Tatar adının kökeni, Eskişehir’de yaşayan Kırım, Nogay ve Kazan Tatarlarının nereden gelip hangi bölgelere yerleştirildikleri, Kırım ve Nogay Tatarları arasındaki farklılıklar, Tatarlar ve özellikle Eskişehir’deki Tatarlara özgü kültürel ve folklorik unsurlar ve Eskişehir’de yaşayan Tatarların günümüzdeki durumları ve yaklaşık Tatar nüfusu, geçmişten bugüne Eskişehir bağlamında Tatarlar ve Tatar Türkçesi üzerine A’dan Z’ye neler çalışılmışsa, neler yayınlanmışsa ve hangi bilgilere ulaşılmışsa tespit edilmiş; yapılan lisansüstü tezler, yayınlanmış kitap, makale ve bildiriler incelenmiş ve tarafımızdan yapılan gözlemler bir araya getirilip yorumlanmıştır.



Keywords

Eskişehir, Tatarlar, Tatar Türkçesi, Kırım Tatarları, Nogay Tatarları, Kazan Tatarları.