Abstract
Leylâ Hanım Divânı'nda Mevlânâ ve Mevlevîlik
Mevlânâ öğretisinin sistematik çehreye bürünmüş hali olan Mevleviliğin edebiyatımız üzerindeki tesiri göz ardı edilmeyecek derecede önemlidir. Kendisini Mevlânâ'nın yoluna adamış, yaşamını ve sanatını onun öğretisiyle şekillendiren birçok Mevlevî divan şairi yetişmiştir. Bu şairler, şiirlerini Mevlânâ'nın hoşgörüsü, barışçılığı ve insana olan kucaklayıcı bakışıyla yoğurmuş; sanatlarını onun ilâhî aşk ateşinden kıvılcımlarla ve aşk yüklü nefesiyle inşâ etmişlerdir. Elbette ki eserlerinde Mevlânâ etkisi taşıyanlar sadece Mevlevî muhitinde yetişmiş şairler değildir. Onun ilâhî muhabbet ırmağından hemen her şair nasiplenme yoluna gitmiştir. Divan edebiyatı içerisinde Neşâtî, Cevrî, Fehim-i Kadim, Şeyh Gâlib, Esrâr Dede, Yenişehirli Avnî gibi şairlerin yanı sıra, sanatını ve yaşamını Mevlânâ yoluna adamış kadın şairlerimiz de vardır. Kendisi de bir Mevlevî olan XIX. Yüzyıl şairlerinden Leylâ Hanım'ın şiirinin temel kaynaklarından biri olarak Mevlânâ ve onun eserlerinin yeri yadsınamaz. Nitekim Leylâ Hanım, hem dünya görüşü ve şiir anlayışı itibarıyla Mevlânâ'nın ekisinde kalmış hem de onu ve öğretisini konu edinen manzumeler kaleme almış bir şairdir. Bu çalışmanın amacı, Mevlevî bir kadın şairin gözüyle Mevlânâ'nın nasıl değerlendirildiğini ortaya koymak ve bu suretle Mevlânâ'nın düşüncelerinin Divan şiirindeki yansımalarını örneklendirmektir.
Keywords
Türk-İslâm edebiyatı, Tasavvuf, Mevlevîlik, Divan şiiri, Leylâ Hanım