Abstract
Eski ve Yeni Destan Araştırmaları Üzerinden Türk Destan Araştırmalarına Genel Bir Bakış
Sözlü gelenekte kahramanlar üzerinden millet olma bilincinin en çok işlendiği metinler olan destanların önemi, bilim çevrelerince ancak çok yakın tarihlerde anlaşılabilmiştir. Amerika’nın keşfi sonrası hızlanan sözlü halk yaratmalarına olan ilginin temelinde Batı medeniyetinin ilham kaynağı olduğuna inanılan Eski Yunan kültürünü anlama ve anlamlandırma, ayrıca ulus fikrinin yaygınlaştığı bir akıma paralel olarak kimlik inşa etme gibi birçok sebep yatmaktaydı. Bu sebepler üzerinden Batı’da, Homer’in İlyada ve Odysseia’sı uzun bir destan araştırması yolculuğunun ilk adımını attıran bir kıvılcım olmuştur. Homer’in sözlü olduğu öne sürülen ancak elimizde yazılı metinleri olan bu destanların nasıl üretildiğini anlayabilmek, sözlü kültürün sistemini çözümleyebilmek amacıyla gerçekleştirilen bu araştırmalar günümüzde de farklı konular üzerinden yürütülmektedir. Tüm bunlardan hareketle bu makale, çözümlemelerinde Türk destan geleneğinden de faydalanmak isteyen Batılı araştırmacıların destan araştırmalarının başlama evreleri ve destan araştırması eğilimlerinin nedenleri ve sonuçlarına değinecek; sonrasında Türk halkbilimciler ve dilbilimciler tarafından gerçekleştirilen Türk destan araştırmaları ile ilgili bazı genel bilgiler verecektir.
Keywords
Destan, destancı, oluşum, dinleyici, aktarım, kalıp.