Abstract
Türk Runik Harfli Uygur Yazıtlarının İçeriği ve Üzerindeki Çalışmalar
I. ve II. Türk kağanlıklarından sonra İç Asya bozkırlarında egemenliği eline geçiren Uygurlar da Kök Türkler gibi kendinden sonra gelen nesillere hitaben yazıtlar bırakmıştır. Uygurlardan kalan yazıtların hangileri olduğu konusu karışıktır. Genel kanaat, Tes, Tariat, Şine Usu ve I. Karabalgasun ile son yıllarda bulunan Xi’an (Karı Çor) yazıtı olduğu yönündedir. İlk dört yazıt Uygur Kağanlığı döneminin kağanlarınca yazdırılıp diktirilmiştir. Xi’an yazıtı ise Tang dönemi hükümdarınca yazdırılmış iki dilli bir mezar taşıdır.
Makale, Tes, Tariat, Şine Usu, I. Karabalgasun, Hoyto-Tamır, Sevrey, Xi’an (Karı Çor), Suci, II. Karabalgasun, Arhanan ve Gurvaljin-uul yazıtları ekseninde hazırlanmıştır. Bu yazıtlardan Tes, Tariat, Şine Usu, I. Karabalgasun, Hoyto-Tamır, Sevrey ve Xi’an (Karı Çor) yazıtlarını kesin; geri kalanları ise şüpheli olarak değerlendirmek istiyoruz. Şüpheli olarak değerlendirilen yazıtların Uygurlara ait olduğu konusunda, yazıtta bulunan damgalar etkili olmuştur.
Makalede, Tes, Tariat, Şine Usu, I. Karabalgasun, Hoyto-Tamır, Sevrey, Xi’an (Karı Çor), Suci, II. Karabalgasun, Arhanan ve Gurvaljin-uul yazıtlarında anlatılan olaylara değinilmiş ve bu yazıtlar üzerinde yapılmış çalışmalar derlenmiştir.
Keywords
Uygur Yazıtları, Uygur Kağanlığı, Bibliyografya, Uygur, Eski Türkçe