Abstract
BAZI BELAGAT KİTAPLARINDA TECNÎS HAKKINDA BİR ARAŞTIRMA
Cinas yapma demek olan tecnîs, divan şairlerinin kullandıkları edebî sanatlar arasında önemli bir yere sahiptir. Tezkireciler de yaptıkları şair ve şiir değerlendirmelerinde hayal, nükte, hüner, sihr vb. kriterlerin yanında tecnîsi de sıkça anmışlardır. Tecnîs, sözü güzelleştiren önemli bir öğe olarak görülmüş ve farklı tasnifleri yapılmıştır. Bu sebeple Osmanlı şair ve yazarları tecnîsât başlığı altında çeşitli risaleler yazıp şiir ve şair incelemesi yapmış ve edebî sanatları buna göre tasnif etmişlerdir. Ancak, Tanzimat döneminde bu sanatın gereksiz ve yüzeysel bir uğraş olarak görüldüğü de bir gerçektir. Klasik belâgat kitaplarında edebî sanatlar genellikle bedî’ kısmında ele alınmış ve tecnîs de bu kısımda söz sanatlarının en önemlisi olarak anlatılmıştır. Böyle olmakla beraber tecnîsin belagat kitaplarında karışık bir şekilde ele alınarak farklı şekillerde tasnif edildiği görülmektedir. Klasik dönemde veya son dönemde yazılmış belagat kitapları incelendiğinde tecnîs konusunda ferdî bir bakış açısının da bulunduğu hissedilmektedir. Bu da Osmanlı şair ve yazarlarının ferdî ya da dar çerçeveli bir yaklaşımla konuyu ele aldıklarını düşündürrmektedir. Bu makalede, seçilen belli başlı belagat kitapları üzerinde tecnîs hakkında analitik bir inceleme yapılmış ve tasnifler mukayeseli olarak ortaya konulmuştur.
Keywords
Belagat kitapları, Tecnîs, Araştırma, Mukayese.