Abstract
Tarihî Türk Lehçelerinde Alıntı Bitki İsimleri
Bitki dünyası, insana sağladığı faydalar sebebiyle eski çağlardan bu yana önemini hep korumuştur. Genellikle konar-göçer bir hayat süren Türkler, tarımla da uğraşmışlar, çiftçilik de yapmışlardır. Kışlık yiyecekleri için ziraatle uğraşmaları kaçınılmazdı. 11. yüzyıl ve sonrasında yerleşik hayatın yaygınlaştığını, bunun yanında tarımın geliştiğini görmekteyiz. Doğayla iç içe yaşayan Türkler diğer milletlerde olduğu gibi tabiata ait nesnelere değer vermiştir. Bu nesneler arasında bitki isimlerinin yeri yadsınamaz. Geçmişten günümüze Türk toplum hayatında bitkilerin çok önemli yeri olmuştur. Karşılaştığı, faydalandığı, kullandığı, zararını gördüğü, ilaç yapımında kullandığı her türlü bitkiye kendi ana dilinde karşılıklar bulan Türkler, zaman zaman komşu dillerden de bitki isimleri almıştır. Türkler, kendisinden farklı tarihi ve coğrafi bölgelerde yaşayan topluluklardan yeni şeyler öğrenmiş ve bu öğrendiklerini kendi dillerine aktarmışlardır. Başka bir dilden ödünçleme yoluyla aktarılmış kelimeler alıntı kelimeleri oluşturmaktadır. Alıntı kelimeler alındığı dilin kurallarından ziyade zaman zaman ses ve şekil bakımından Türk dilinin kurallarına uydurularak kullanılmıştır. Bir milletin bir başka milletten kelime almasının en önemli sebebi öncelikle öğrenme isteğidir, bunun yanında özenti ve etkileşim de bu durum da etkilidir. Geçmişten günümüze kadar Türk dilinde kullanılan alıntı bitki adlarının tespit edilmesi; Türk milletinin hangi dönemde hangi milletten etkilendiğini, hangi milletten ne derece etkilendiğini, bunların hangi yapıda ve anlamlarda alındığını, bunların nasıl kullanım alanları bulduğunu, günümüze kadar hangilerinin kullanıldığını, günümüzde hangilerinin kullanımdan düştüğünü ortaya koyacaktır. Böylelikle gerek dil ve kültür tarihine gerekse ad bilimine ışık tutulacaktır.
Keywords
Bitki isimleri, alıntı isimler, tarihî lehçeler, sözlükçülük.