Abstract
Yaşayan İnsan Hazinelerine Bir Örnek: Semaver Ustası Ömer Acar
Bir toplumun kültürel unsurlarının geleceğe aktarımı, kültürel devamlılık açısından büyük önem arz eder. Bir kültür unsuru olan geleneksel el sanatları, geçmişten günümüze ustalar elinde taşınarak somut olmayan kültürel miras unsuru olarak yaşamaya devam etmektedir. UNESCO bu ustaların vazifelerine vurgu yapmak amacıyla onları yaşayan insan hazineleri olarak adlandırmıştır. Geleneksel bilgi ve tecrübeye sahip olan, bir usta elinden yetişen ve günümüzde sayıları gittikçe azalan bu ustaların yaşaması, sanatın yaşaması ile eşdeğer görülmektedir.
Samsun ili Vezirköprü ilçesinde ikâmet eden semaver ustası Ömer Acar çalışmamıza konu edilecektir. Geleneksel el sanatlarından olan semavercilikle uğraşan Ömer usta, ilçede hatta bu yörede el işi semaver yapan bir iki ustadan en yaşlısı ve tecrübelisidir. Coğrafi işaret belgesi alan Vezirköprü yassı semaveri ustasıdır. Semaverlerinin tümünü el işçiliği ile ortaya çıkarmaktadır. Bu yüzden ayda üç dört semaver ancak yapabilmektedir. Yörede teknolojik makinalarla çok sayıda semaver yapılmasına rağmen o, geleneği yaşatarak semaver yapımını bir zanaattan sanata dönüştürmüştür. Bu sebeple yaşayan insan hazinesi olarak adlandırmayı hak etmektedir. Sonuç olarak Türklerin gündelik yaşamında vazgeçilmez bir yeri olan çay tüketiminin semaver aracılığıyla bir geleneksel sanatı ortaya çıkardığı, semaver ustaları vasıtası ile geleneğin yaşatıldığı; bu bağlamda Ömer Acar’ın yaşayan insan hazinesi olarak değerlendirilebileceği kanaatine varılmıştır.
Keywords
Unesco, yaşayan insan hazinesi, Vezirköprü, semaver, Semaver Ustası Ömer Acar