Abstract
Eski Türkçe tapanın Kökeni Üzerine
“+A, +A doğru, karşı” şeklinde tanımlanan Eski Türkçe tapa morfemi üzerine dile getirilen görüşlerin neredeyse tamamı, tap–a = (fiil–zarffiil eki) ekleşmesinde aranan bir köken açıklamasına dayanmaktadır. Aynı görüş bu ekleşmedeki morfemlerin “bul–mak için/mak üzere” anlamı karşılığında tapayı meydana getirdiğini savunmaktadır. Ulaşabildiğimiz kadarıyla bu görüşü eleştiren, ancak hükme bağlamayan tek değerlendirme Hamilton (1998) tarafından dile getirilmiştir. tapanın kökeni olarak kabul edilen ekleşmeyle, bu ekleşmenin temelde sahip olduğu anlam arasındaki uyumsuzluk eldeki yazının çıkış noktasıdır. Bu yazıda problemin çözümü için tap+a = (isim+hal eki) ekleşmesine dayanan bir köken açıklaması yapılmış ve bu açıklamada ana rolü üstlenen tap+ morfemi, ait olduğu anlam ailesindeki diğer üyelerle ilişkisi kurularak, “alt/taban > yan > rağmen” anlamlarına bağlanmıştır. Bu doğrultuda özellikle tap morfeminin Çuvaşçadaki dengi olan pat ile metatez olayına dayanan bağlantısı gündeme getirilmiştir.
Keywords
Eski Türkçe, kök, köken bilgisi, tapa, tap.