Abstract
Tahtacı Ağzının Çanakkale Yerli Ağızları İçindeki Yeri
Tahtacılar, Akdeniz bölgesinin doğusundan Kuzey Ege’ye uzanan kıyı şeridine yerleşmiş olan bir Alevi-Türkmen topluluğudur. Kuzey Ege’de çoğunlukla Kaz Dağları dolaylarına konumlanmış olan Tahtacıların kendilerine özgü bir inanç sistemi ve yaşam biçimi vardır. Bunlar, yöre halkının geneline göre daha dışa kapalı bir toplum yapısına sahiptir. Kaz Dağları’nın büyük bir bölümünü sınırları içerisinde bulunduran Çanakkale de Tahtacı yerleşimlerinin çokça olduğu bir ildir. Günümüzde merkezi İzmir’in Narlıdere ilçesinde bulunan Yanınyatır ocağına bağlı olan Çanakkale Tahtacıları, yöre halkınca “Türkmen” olarak adlandırılır. Tahtacı Türkmenleri; Yörükler, Manavlar ve Gacallarla birlikte Çanakkale yerli nüfusunun neredeyse tamamını oluşturur. Bu makalenin ilk bölümünde, Tahtacı Türkmenlerinin kökeni hakkında öne sürülen çeşitli görüşlere yer verilecektir. İkinci bölümde, Çanakkale’deki Tahtacı Türkmenlerinden ve bunların yerleşim yerlerinden söz edilecektir. Son bölüm ise bugüne kadar ihmal edilen Çanakkale Tahtacı ağzı ile ilgilidir. Bu bölümde, Çanakkale Tahtacı ağzının ildeki diğer yerli unsurların ağızlarından ayrılan özellikleri maddeler hâlinde sıralanacaktır. Zira birbirine yakın olan Yörük, Manav ve Gacal ağızları ile Tahtacı Türkmenlerinin ağzı arasında bazı önemli farklılıklar bulunmaktadır. Bu farklılıkların ortaya konması, aynı zamanda Çanakkale Tahtacı ağzının birçok dil özelliğinin belirlenmesine de katkı sağlayacaktır. Çalışmada, ağız özelliklerine ilişkin örnekler, Çanakkale il merkezi ile Ayvacık, Bayramiç ve Ezine ilçelerine bağlı Tahtacı köy veya köy altı yerleşimlerinde yapılmış olan derleme çalışmaları sonucu hazırlanan metinlerden seçilmiştir.
Keywords
Çanakkale, Tahtacı, Türkmen, ağız