Abstract
Selanikli Fatma İclal Hanım'ın Felaketten İbret Adlı Eseri Üzerine Bir Değerlendirme
Selanikli Fatma İclal Hanım tarafından yazılan Felaketten İbret adlı eser 1331/1915’te Cemiyet Kütüphanesi yayınları arasından çıkmıştır. Eserini Ahmet Cevdet ve Celal Nuri (İleri)’ye ithaf eden yazar, Rumeli Müslümanlarının uğradığı felaketten bütün vatan evlatlarını kurtarmak gayesiyle bu risaleciği kaleme aldığını belirtir.
Balkan Savaşları sonrasında doğup büyüdüğü Selanik topraklarından ayrılmak zorunda kalan Fatma İclal felsefe, edebiyat ve hikemiyat tahsili görmüş aydın bir kadındır. İlk eseri olan bu kitaptaki eksikleri için okuyucusundan af dileyerek asıl konuya başlar. Metin boyunca Osmanlı İmparatorluğu’nun düştüğü aczin sebepleri üzerinde duran yazara göre bizdeki en büyük eksiklik “milliyet fikri”dir. Vatan muhabbeti, millet gayreti gibi kuvvetli duygular bizde hiç uyanmamıştır ve bütün dünya süratle ilerlediği halde tembellik ve cehalet kurbanı Osmanlı bu durumdan hiç de rahatsızlık duymamaktadır. Bir mozaik olan ve Osmanlı bayrağı altında yaşayan birbirinden ayrı unsurlar bile dillerine, dinlerine, milliyetlerine sahip çıkarken Osmanlı’nın resmi lisanı Türkçeyi milli lisan haline koyamadığından yakınan yazar için kurtuluş çaresi, yaşanan bütün felaketlerden ibret dersi çıkarmak ve millileşmektir.
Bu çalışmayla amacımız Selanik’ten ayrılarak İstanbul’a gelmek zorunda kalan aydın bir kadın olan Fatma İclal Hanım’ın duygularını, düşüncelerini ortaya çıkarmak; bir kadının bakış açısıyla Osmanlı’nın çöküş nedenleri ve bunlardan kurtulmak için ortaya sürülen önerilerini belirlemektir.
Keywords
Kadın, Fatma İclal, Osmanlı, felaket, ibret