Özet


“Turning Point Memory” As Episodic Reflectıon in Âşık Veysel's Poems

Hatırlama ve unutma gibi çeşitli zihinsel olayların yaşanması belleğe bağlı olarak gelişmektedir. Kişinin öz yaşamındaki olayların hatırlanması işlevi otobiyografik bellek kavramı ile karşılanmaktadır. Otobiyografik bellek ise yaşanılan her türlü duygu, duyu ve bilişsel olaylarımızın hatırlanmasıdır. Âşık Veysel, eserlerinde kimi zaman kendi başından geçen kimi başkalarının hayatlarından duyduğu veya öğrendiği olayları işlemiş olan âşığın şiirlerinde bu bakımdan hayatından izler görmek mümkündür. Âşık Veysel’in hayatı incelendiğinde her insanın hayatında olduğu gibi Veysel’in hayatında da belli başlı dönüm noktaları olduğu görülebilir. Hayatındaki bu dönüm noktaları dört başlık altında toplanabilir. Âşık Veysel’in ilk sazını eline alması, ikinci eşi ile karşılaşması, akıl hocasını bulması ve ilk deyişini söylemesi âşığın hayatındaki öncelikli kırılma noktaları olarak göze çarpmaktadır. Âşık Veysel, hayatındaki bu dönüm noktalarını şiirlerine de yansıtarak bu anılarını ölümsüzleştirmiştir. Hayatının seyrinin değişmesine vesile olan bu olayların her bir anını unutmamış ve gerek röportajlarında gerekse şiirlerinde kayıt altına almış ve işlemiştir. Otobiyografik (episodik) bellek örneği olarak incelenebilecek bu tür şiirleri Âşık Veysel’in duygusal, duyusal ve bilişsel hatıralarının birer vesikası niteliği taşımaktadır. Bu çalışmada Âşık Veysel’in hayatındaki ilklerden ziyade dönüm noktaları üzerinde durulacaktır. Bahsi geçen kırılma süreçlerinin devamında süre olayların en temel sebebi bu dönüm noktaları olarak görülmektedir. Âşık Veysel’in hayatı ile şiiri arasında paralellik olduğu görülmektedir. Bu bağlamda hayatından izler taşıyan şiirleri tespit edilerek otobiyografik bellek açısından okunacaktır.



Anahtar Kelimeler

Âşık Veysel, Otobiyografik (episodik) bellek, şiir, dönüm noktası


Kaynakça