Özet


A Reading Experiment on Osman Numan Baranus’ Poem “Sayyid Nesimi” as a Modern Excavationist

Seyyid Nesîmî; 14. yüzyılın ikinci yarısı ile 15. yüzyılın başlarında yaşayan, edebiyat ve tasavvuf tarihinde önemli bir yeri olan, gerek şiiri, gerek inançları ve gerekse hayatı yönünden oldukça ilginç bir şahsiyet ve fevkalade önemli bir divan şairidir. Divan şiiri, harflerle ilgili sembol, yorumlama ve şifrelemeleri, epistemolojik ve ontolojik açıdan en çok ona borçludur. Onun kendine has üslubu, divan şiirinde bir çığır açmıştır. Seyyid Nesîmî, divan şiirlerini en çok dil ve üslubuyla etkilemiştir. Bu yönüyle ondan etkilenen epeyce bir divan şairi vardır. Seyyid Nesîmî; Hurufîlik inancı yüzünden zulme maruz kalmış ve nihayet Halep’te derisi yüzülerek idam edilmiştir. Onun zulme maruz kalması, haksız yere idam edilmesi, kendisine kısa zamanda efsanevî bir kahraman kimliği kazandırmıştır. Bu yüzden Alevî-Bektaşî geleneğinde, yedi erenlerle bağlantılı bir şekilde yedi ulu ozandan biri olarak kabul edilmiştir. Tanzimat sonrası modernleşme sonrasında, Seyyid Nesîmî, dil ve üslubuyla veya şiiriyle değil, idam edilmesiyle gündeme gelmiş ve şiirlere konu olmuştur. Modern şairler, onu işte en çok bu yönüyle şiirlerinde ele alıp işlemişlerdir. Şairlerin, onu şiirlerinde işlemelerinin bir diğer nedeni de “aşk şehidi” olarak da anılan büyük sûfî Hallâc-ı Mansur ile aynı kaderi paylaşmış olmasıdır. Osmanlı divan şiirinde isim olarak neredeyse hiç anılmayan, ama hakkında mübhem sanatıyla bağlantılı olarak mazmunlar oluşturulan Seyyid Nesîmî, modernleşme sonrasında ve özellikle de Cumhuriyet döneminde yeniden keşfedilmiş, hakkında müstakil şiirler yazılmıştır. Cumhuriyet döneminde Nesîmî’yi şiirlerinde müstakil olarak anan şairlerden biri de Osman numan Baranus’tur. Bu çalışmada, Osman Numan Baranus’un Seyyid Nesîmî adlı şiirinden Seyyid Nesîmî’ni sosyal kimliği ve imajı poetikayla bağlantılı olarak ortaya konulmaya çalışılmıştır.



Anahtar Kelimeler

Seyyid Nesîmî, Hurufilik, Osman Numan Baranus, tasavvuf, poetika.


Kaynakça