Rıza Tevfik Bölükbaşı’nın “Akdeniz Ufkunda Güneş Batarken Vicdanımdan Gelen Hâtifî Ses” Adlı Şiirinde Tema Dairesi ve Tematik Bağıntısallık
(The Thema Circus and Thematic Relationship in the Poem Named “Akdeniz Ufkunda Güneş Batarken Vicânımdan Gelen Hâtifî Ses”
)
|
Yazar
|
:
Bilgin Güngör
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2018
|
|
Sayı |
:
15
|
|
Sayfa |
:
23-31
|
|
Doi |
:
http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut158
|
|
|
Özet
Edebi eleştiri kuramlarının pek çoğunda, edebi eserin yapısına dönük bir ontolojik model sunulur. Bu ontolojik modellerde temalar, genellikle belli bir hiyerarşi çerçevesinde edebi eserlerin diğer unsurlarıyla bir arada konumlandırılır ve çözümlemeler de buna göre yapılır. Fakat söz konusu modellerde temaların kendi aralarındaki bağıntılar sıklıkla es geçilir; dolayısıyla edebi eserlerin tematiği sorunsallaştırılırken tematik yön içsel yaklaşımdan uzak bir şekilde betimlenir. İşte bu incelemede, edebi eserlerdeki tematik yapının içsel bağıntılarına yönelik birtakım betimlemelere girişilerek mevcut edebi eleştiri kuramlarındaki ontolojik modellere katkı sunmaya dönük bir çaba sarfedilecek ve bu çaba, II. Meşrutiyet döneminin büyük şairlerinden Rıza Tevfik Bölükbaşı'nın "Akdeniz Ufkunda Güneş Batarken Vicdanımdan Gelen Hâtifî Ses" şiiri üzerinden örneklendirilecektir.
Anahtar Kelimeler
Edebi eleştiri, ontolojik model, tema dairesi, tematik bağıntısallık
Abstract
Most of literary criticism theories present an ontological model for the structure of literary work. In these ontological models the themes are usually placed together with the other elements of literary works within a certain hierarchy and the analyzes are made accordingly. But in the models, the relations between the themes are often passed on; therefore, the thematic direction is depicted away from the inner approach, while the conclusion of literary works is problematized. In this review, an attempt will be made to make contributions to the ontological models in existing literary criticism theories by taking a number of descriptions of the internal relations of thematic structure in literary works. Riza Tevfik Bölükbaşı, one of the great poets of the II. Meşrutiyet era, will be exemplified through the poem "Akdeniz Ufkunda güneş Batarken Vicdânımdan Gelen Hâtifî Ses".
Keywords
Literary criticism, ontological model, thema circus, thematic relationship