Türkçede ala Sözcüğü
(The Word ala in Turkish
)
|
Yazar
|
:
Mehdi Rezai
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2018
|
|
Sayı |
:
16
|
|
Sayfa |
:
8-18
|
|
Doi |
:
http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut174
|
|
|
Özet
Türk dilinin çeşitli kaynaklarına baktığımızda ala sözcüğünün geniş bir şekilde kullanıldığını görüyoruz. Tarihî ve çağdaş Türk lehçererinde ala sözcüğü renk bildirmenin yanı sıra canlı türlerini, bitki ve ağaç çeşitlerini, kumaş ve bez cinslerini, hastalıkları, karmaşıklığı, hava durumunu, zaman dilimini, insanın çeşitli hâllerini, yemek türlerini ve hatta soyut kavramları adlandırmak için de kullanılmıştır. Moğolca ve Mançuca gibi dillerde de görülen bu sözcük zamanla anlam değişimine uğramıştır. Türkçede ala sözcüğünün çok renkli anlamının yanı sıra bir de yarı anlamı vardır. Bu makalede ala sözcüğü ve bu sözcükle oluşturulan birleşik kelimeler dikkate alınarak, sözcüğün tarihî ve çağdaş Türk lehçelerinde kullanım alanı belirlenip temel ve yan anlamı ayırt edilmeye çalışılmış, temel anlamdan yan anlama nasıl geçildiği izah edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Türkçe, ala Sözcüğü, Tarihî Türk Lehçeleri, Çağdaş Türk Lehçeleri
Abstract
Considering different references on the Turkish language, we observe that the word ala has been utilized widely. Besides indicating color, the word ala has been employed in the historical and modern Turkish dialects for naming different types of creature, trees and plants, different types of cloth and fabric, diseases, disorders and complexities, weather conditions, periods of time, man’s various moods, different types of food, and even abstract notions. Also seen in Mongolian and Manchu, the word has undergone gradual semantic change. The Turkish word ala means half as well as colorful. Considering the word ala and the compound words made with it, this research has sought to specify the domain of application of the word in the historical and modern Turkish dialects and to differentiate its primary and secondary meanings. Furthermore, it has been investigated how it has been transformed from the primary to the secondary meaning.
Keywords
Turkish Language, The Word ala, Historical Turkish Dialects, Modern Turkish Dialects