12 Eylül 1980 Askeri Darbesi ‘Devrimciler’ ile ‘Yüz: 1981’ Romanlarından Hareketle 12 Eylül Döneminde Yaşanan Devlet Güdümlü Baskı ve Şiddet Sorunsalı
(12TH SEPTEMBER 1980 MILITARY COUP IN TURKEY THE QUESTION OF STATE-SANCTIONED OPPRESSION AND VIOLENCE IN THE NOVELS ‘DEVRIMCILER’ AND ‘YÜZ: 1981’
)
Yazar
|
:
Ahmet Alver
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
Baskı Yılı |
:
2012
|
Sayı |
:
1
|
Sayfa |
:
5-22
|
Doi |
:
http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut182
|
|
Özet
Bu çalışmada, 12 Eylül askeri darbesini baskı ve şiddetini direkt konu alan Kaan Arslanoğlu’nun ‘Devrimciler’ ile Mehmet Eroğiu’nun Yüz:1981 romanları incelenmiştir. Türkiye’de darbe sonrası, yönetimi siyasilerden devralan askeri idarenin, toplumun bütününe uyguladığı baskı ve şiddete, dönemin aydınları gözüyle bakılarak, bu olguların edebi eserlerde nasıl konu edildiği incelenmiştir. Böylelikle, romancıların dönemin siyasi ve toplumsal gelişmelerini sanatla nasıl bütünletirdikleri üzerine yoğunlaşılarak 12 Eylül askeri darbesinin kültürel bellekteki izleri sürülmüştür. Devrimciler romanı yönetimin baskısı ve sansürüne rağmen dönemin gerçeklerini en cüretkar bir şekilde yansıtan romanlardan biri olması sebebiyle önem arz eder: ‘Yüz: 1981’ romanı ise ‘Devrimciler’ romanı gibi bireylere uygulanan şiddet ve baskıyı kurgusunda yer vermesi, askeri idarenin topluma uyguladığı şiddet ve baskıyla oluşturmayı arzuladığı apolitik birey ve toplum modelini konu etmesi yönüyle önemli bir yere sahiptir. Bu roman ayrıca, olayları toplumda ezilen toplumun bakış açısıyla değil, yönetime el koyan orduda vazifeli bir asteğmenin bakış açısıyla ele alması yönüyle de önem arzetmektedir. Çalışmada aynı zamanda, Türk siyasal hayatında, 1960’lı yıllarda başlayıp 1970’li yıllarda etkisini arttıran sosyo-politik olaylar kısaca özetlenmiş, 12 Eylül 1980 askeri darbesi sonrasında yaşanan baskı ve şiddet olaylarının istatiksel olarak genel bir anatomisi yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler
12 Eylül Romanları, Baskı, Şiddet, Askeri Darbe.
Abstract
The article aims to trace the cultural memories of the 12th September 1980 military coup by focusing on how the novelists unify and harmonize the political and social issues with art. It focuses on the novels of he period which highlights the question of violence and oppression applied by the military after the coup. This work aims to investigate the novels ‘Devrimciler’ (Revolutionaries) which has a unique place in Turkish literature; it is the most daring novel in terms of reflecting the facts of the state violence despite the severe censorship of the period. The second novel ‘Yüz: 1981’ (Face: 1981) also deals directly with the themes of violence and oppression of the military regime after the 12 September 1980 coup in Turkey. It is also an important piece of work for portraying the aspects of creating an apolitic society/individual which the military regime which was aiming through an excessive force against civilians. ‘Yüz: 1981’ is a uniqe novel which narrates the stories of the oppressed people from the perspective of a second lieutenanant who was the officer in the army and took part in the period. The article also highlights the Turkish political history beginning from the 1960s and the political environment of the 1970s which led the 12th September 1980 military coup and its cultural environment.
Keywords
12 September Novels, Oppression, Violence, Military Coup_