ÇAĞDAŞ TÜRK YAZI DİLLERİNDE ZAMAN BİRİMLERİNİ KARŞILAYAN SÖZCÜKLER
(THE WORDS STATING TIME UNITS IN THE MODERN TURKISH WRITTEN LANGUAGE
)
|
Yazar
|
:
Dilek Akan Budak
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2012
|
|
Sayı |
:
2
|
|
Sayfa |
:
5-18
|
|
Doi |
:
http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut198
|
|
|
Özet
Türk dili, dünyada yaklaşık 220 milyon kişi tarafından konuşulan bir dildir. Ait olduğu Ural-Altay dil ailesinin konuşur sayısı en çok olan koludur. Dünyanın birçok yerinde Türkçe konuşan insan vardır. Türkler özellikle Orta Asya’da kalabalık topluluklar halinde yaşarlar. Orta Asya’daki bu Türk topluluklarının kullandıkları çağdaş Türk yazı dilleri birbirlerine benzerlik gösterir. Bu benzerliğin sebebi; hem aynı tarihe sahip olmaları hem de aynı coğrafya üzerinde yaşıyor olmalarıdır. Çağdaş Türk yazı dillerinde şekil ve anlam itibariyle ortak sözcüklere rastlanır. Çalışmamızda inceleme konusu olan sözcükler, zaman birimlerini ifade eden sözcüklerdir. Zaman birimlerinden kastımız; zamanı anlatan, zaman aralıklarına ad olan kelimelerdir. Örnek vermek gerekirse; mevsim adları, ay adları, gün adları vb. Bu çalışmada, çağdaş Türk yazı dillerinde zaman birimlerini göstermek üzere kullanılan sözcükler hem anlam hem de şekil yönüyle incelenmiştir. Bu sözcüklerin Türkiye Türkçesiyle benzeşen ve ayrışan yönleri tespit edilmiştir. Türkiye Türkçesi ile benzer olan sözcüklerin sadece Standart Türkiye Türkçesi ile değil, aynı zamanda Türkiye Türkçesi ağızları ile de benzerlikleri gösterilmiştir. Bilindiği üzere çağdaş Türk yazı dillerinde kimi sözcükler Eski Türkçe ile koşutluk gösterir. Bu makalede söz konusu koşutluklar da değerlendirilmiştir. Zaman birimlerini karşılayan sözcükler Türkiye Türkçesi ve Eski Türkçe ile karşılaştırılırken ses olayları da açıklanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Türk yazı dilleri, zaman birimleri, Eski Türkçe, Türkiye Türkçesi ağızları.
Abstract
Turkish language is a language which spoken by about 220 million people. It has the greatest number of speakers as a branch of Ural-Altaic language family. There are many people who speaks Turkish on the world. Turks especially live as crowded communities in Central Asia. Modern Turkish written languages used by these Turkish communities in Central Asia is similar to with each other. The reason of this similarity is that they have same history and also live on the same geographical area. There are common words in respect to the shape and meaning in the modern Turkish written language. The surveyed words are words which mean time units in this study. Our meaning for time units is words which indicate time and used for time intervals. For example; season names, month names, day names etc. In this study, the words which used for indicating time units in the modern Turkish written languages were surveyed aspect of both the shape and meaning. The similar sides and different aspects with Turkey Turkish of these words were determined. It was shown that the words similar to Turkey Turkish has not only similarity with Standart Turkey Turkish but also Tukey Turkish local languages. It is known that in the modern Turkish written language, some words show parallelism with Old Turkish. In this article, mentioned parallelism was evaluated also. As the words stating time units were compared to Turkey Turkish and Old Turkish, sound events also were explained.
Keywords
Turkish written languages, time units, Old Turkish, Turkey Turkish local languages_