Porto - Demo Blog 5

Yazar	: Yaşar Şimşek
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2013
Sayı	: 4
Sayfa	: 138-152
Doi	: http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut227

Özet
Tanzimat döneminin öncü romancılarından Ahmet Mithat Efendi, romanlarını edebî ve estetik kaygıyla yazmaktan daha çok sosyal fayda prensibini dikkate alarak kaleme almıştır. Bu yönüyle zamanı için yeni sayılabilecek konular ve henüz gün yüzüne çıkmayan, konuşulmayan meseleler üzerinde durarak toplumu eğitmeyi ve bilgilendirmeyi amaçlamıştır. Yazarın 1910 tarihli ve II. Meşrutiyet dönemi ve sonrası romanları arasında gösterilen Jön Türk de, birden çok konuya temas etmesi, içinde bulunduğu topluma yönelik eğitici bilgileri ve mesajları ile dikkati çeken bir eserdir. Özellikle Tanzimat’la birlikte başlayan modernleşme süreciyle birlikte hayat ve düşünce tarzındaki değişiklikler ve bunların sosyal hayata yansımalarında kadınlar ön plana çıkmış, bu husus hâliyle romanlara da yansımıştır. Kadının toplum içindeki değeri, eğitimi, yetişme tarzı, aile içindeki konumu romanların konusu olmuştur. Ayrıca bu dönemde, kadın hakları ve feminizm meselesi de romanlara yavaş yavaş tebarüz etmeye başlamış, sanatçılar bu husustaki görüşlerini roman vasıtasıyla ortaya koymuşlardır. Bu yazıda, Jön Türk romanı etrafında kadına bakış açısı ve dönemi için daha yeni bir konu olan feminizm düşüncesi incelenecektir. Kadının toplum ve aile içindeki yeri, yetişme tarzı, eğitimi üzerinde durularak romanda nasıl konumlandırıldığı anlatılacaktır. Kadın teması etrafında aile, evlilik gibi meseleler üzerinde durulacak, kadının giyimi, süslenmesi ve örtünmesi ele alınacaktır. Romandan hareketle feminizm düşüncesi açıklanmaya, roman yazarının gözünden bu düşüncenin arka planı verilmeye çalışılacaktır. Romandaki feminizm düşüncesi bağlamında kadın hakları meselesine değinilecektir. Son olarak roman, zamanının ve içinde bulunduğu toplumun gözüyle değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler
Ahmet Mithat Efendi, Jön Türk romanı, kadın, feminizm, aile

Abstract
Tanzimat (restructuring) periods forbearing novelist Ahmet Mithat Efendi, wrote his novels with social benefit principal in mind rather than literature related and esthetic concerns. For this reason, he covered new subjects for his period and issues that haven’t been surfaced or discussed before to inform and educate public. Author’s “Jon Turk” novel written in 1910 after the second Mesrutiyet (reform) covers multiple subjects and includes educational and informative messages to the society he was a member of. Especially with the modernization period after the Tanzimat and change in life and thinking styles enabled women to get front role in life, as a result this reflected in the novels. Women’s value in society, their education, upbringing, and roles in the family became subject the novels. In addition during this period, women rights and feminism issues got a little in to the novels; artists used novels to express their ideas about these issues. In this article, with Jon Turk novel societies view on women and feminism, which was a new subject for that period, will be discussed. By emphasizing women’s role in society and family, their upbringing, and education how they were placed in the novel was discussed. In line with the women theme, issues such as family and marriage will be covered and women’ clothing and makeup and religious head covering will be discussed. By taking the novel as starting point feminism view point was explained and from the novelist’s perspective background of this view point was provided. Women rights were also covered based on the novels view point on feminism. Last but not least, novel was critiqued based on the period and societies view during that period.

Keywords
Ahmet Mithat Efendi, Jon Turk novel, women, feminism, family