Eski Türkiye Türkçesinde Küçültme, Sevgi, Şefkat ve Acıma İşlevli Ekler
(Affixes with Diminution, Love, Affection and Compassion Functions in Old Turkey Turkish
)
|
Yazar
|
:
Sezer Özyaşamış Şakar
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2018
|
|
Sayı |
:
16
|
|
Sayfa |
:
19-30
|
|
Doi |
:
http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut231
|
|
|
Özet
Bu makalede Eski Türkiye Türkçesindeki küçültme, sevgi, şefkat ve acıma işlevli ekler ele alınmıştır. Dil bilgisi kitaplarında “küçültme” başlığı altında incelenen eklerin işlevlerine bakıldığında sadece küçültme olmadığı görülür. Küçültme işleviyle beraber yerine göre sevgi, şefkat ve acıma işlevini de üstlenmektedir. Bu sebeple, söz konusu eklerin küçültme dışında buna benzer işlevleri de üstlenmesi sebebiyle yeniden adlandırılması gerekliliği üzerinde durulmuştur.
Çalışmada Eski Türkiye Türkçesi metinlerinden hareketle bu dönemde küçültme sevgi, şefkat ve acıma anlamı katan +(A)ç, +Ak, +CA, +cAK, +cAgIz, +cIk, +Cuk, +cUgAz, +kInA, +lAk, +rAk/+IrAk/+UrAk ekleri tespit edilmiş. Bunlar dışında doğrudan küçültme ifade etmeyen ancak benzetme yoluyla +sI, +msI ~ +msa, +mtI, +mtIk, +mtIl, +CIl/+CUl, +rAk/+IrAk/+UrAk, +sagı/+sagu eklerinin de getirildiği renk ve tat bildiren kelimelerin anlamına azaltma, küçültme ifadesi kattığı tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Eski Türkiye Türkçesi, küçültme, sevgi, şefkat, ek.
Abstract
In this article diminution, love, affection and compassion functions of the affixes in Old Turkey Turkish has been studied. In grammar books affixes studied under the title of “diminutive” does not only have diminution function. Depending on the context, it also has love, affection and compassion functions. Therefore the necessity of renaming the said affixes should be considered because of the similar functionalities they have other than diminution.
In this study affixes +(A)ç, +Ak, +CA, +cAK, +cAgIz, +cIk, +Cuk, +cUgAz, +kInA, +lAk, +rAk/+IrAk/+UrAk which give the meaning of diminution, love, affection and compassion have been identified in the Old Turkey Turkish texts. Apart from these also +sI, +msI ~ +msa, +mtI, +mtIk, +mtIl, +CIl/+CUl, +rAk/+IrAk/+UrAk, +sagı/+sagu affixes has been identified which does not directly express diminution but gives the meaning of decrease, diminution when they combine with words which indicates color and taste.
Keywords
Old Turkey Turkish, diminutive, love, compassion, affix.