Türkiye Türkçesinde Gramatik Oksimoron
(The Gramatic Oxymoron Of In Turkey Turkish
)
Yazar
|
:
Hasan İsi
& Caşteğin Turgunbayer
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
Baskı Yılı |
:
2018
|
Sayı |
:
17
|
Sayfa |
:
56-72
|
Doi |
:
http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut241
|
|
Özet
Oksimoron, birbiriyle zıt ya da çelişkili olan (kara güneş, ihtiyar delikanlı, siyah süt, aydınlık geceler, büyük hayallerin küçük adamı, tatlı sıkıntı, ölüden diri doğmak, acıyı bal eylemek, Erkek Fatma, kuru temizleme, cennet içindeki cehennem ya da cehennem içindeki cennet vb.) iki sözcüğün oluşturduğu tamlama biçimindeki ifadelere denir. Oksimoron, sanatlı bir ifade olup bozulmuş ve çürümüş bir dilin ürünü değildir. Oksimoron, okuyucu ya da dinleyicide şaşkınlık ve hayret uyandıran, mizahın ürünü olup genellikle tamlama biçiminde anlatımı etkili kılmak için kullanılan edebi sanatlardan biridir. Tamlamalardan oluşan yapılardan farklı olarak, dilin gramatiksel yönüyle var olan oksimoron türleri de vardır. Bu yapılar, dilin türetme ürünü olan ekler vasıtasıyla gerçekleşmektedir. Türkçede bu tür durumları yansıtan ekler , +sIz, -mAz (Geniş Zamanın Olumsuz Sorusu ), -mAz (Sıfat-Fiil Eki), ne…ne ( Bağlaç) ve +cIk küçültme eki’dir. Ayrıca, Osmanlı Türkçesine Arapça ve Farsçadan giren “lâ- bî- ve nâ-” olumsuzluk ekleri ile kurulan oksimoron yapılarda söz konusudur. Bu doğrultuda çalışmamızda Modern Türk Şiiri örnekleri bağlamında belirlenen ve bu eklerle oluşturulan oksimoron örneklerine yer vererek sanatın Türkçe açısından sahip olduğu değer ortaya konacaktır.
Anahtar Kelimeler
Modern Türk Şiiri, Oksimoron, Gramatik Oksimoron, Zıtlık.
Abstract
Oxymoron, contradictory or contrasting (kara güneş, ihtiyar delikanlı, siyah süt, aydınlık geceler, büyük hayallerin küçük adamı, tatlı sıkıntı, ölüden diri doğmak, acıyı bal eylemek, Erkek Fatma, kuru temizleme, cennet içindeki cehennem ya da cehennem içindeki cennet vb.) is called the phrase in the form of two words.
Oxymoron is an artful expression and not a decayed and decayed language. Oxymoron is the product of the humor and astonishment in the reader or the listener, and it is one of the literary arts used to make the narrative effective in the form of a complete narration. In contrast to the constituent structures, there are varieties of oxymoron that exist in the grammatical form of language. These structures are made through the inserts that are the product of the derivation of language. Additions that reflect such situations in Turkish, + sIz, -mAz (Negative Time of Present Tense), -mAz (Partisip), ne …ne and + cIk. In addition, it is found in the structures of “lâ- bî- ve nâ-” and which enter into Ottoman Turkish from Arabic and Persian, with oxymoron structures. In this respect, the value of art in Turkish will be put forth in our study, which includes the examples of oxymoron, which is determined in the context of Modern Turkish Poetry examples.
Keywords
Modern Turkish Poetry, Oxymoron, Gramatic Oxymoron, Contrast.