Trabzon ve Giresun Yöresi Çepnilerinde Eski Türk İnanışlarının İzleri
(Traces of Ancıent Turkıc Belıefs Among Chepnıes in Trabzon and Gıresun Regıons
)
|
Yazar
|
:
Bekir Şişman
& Elvan Dost
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2018
|
|
Sayı |
:
17
|
|
Sayfa |
:
18-34
|
|
Doi |
:
http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut256
|
|
|
Özet
Çepniler, Oğuzların yirmi dört boyundan biridir. Araştırma sahası içinde (Beşikdüzü, Şalpazarı, Eynesil, Görele) bugün var olan Çepnilerde Eski Türk inanışlarının izlerinin neler olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır. Böylece Anadolu’ya gelen Türklerin başka bir dinin tesiri altına girmiş olmalarına rağmen Eski Türk inanış ve uygulamalarını devam ettirdiklerini göstermek amaçlanmıştır.
Çepnilerin Anadolu’ya gelmelerine ve başka bir dinin tesiri altına girmelerine rağmen Eski Türk inanış ve uygulamalarının izlerini taşıyan pek çok inanca ve ritüele sahip oldukları görülmüştür. Bunların bir kısmı İslamiyet’in etkisiyle değişerek dönüşmüş, bir kısmı ise asli fonksiyonunu sürdürmüştür.
Yörede Tek Tanrı inancının yanında yardımcı ve koruyu iyelere, kara iyelere, yer-sub, ev- ocak iyelerine inanılmaktadır. Ata-arvak ruhlarının yaşayan kişiler üzerindeki tasarruflarının devam ettiği düşünülmektedir. Ayrıca bölgede kemençeli âşıkların varlığı ve bunların sosyal hayatta aktif olarak kullanılması mevcuttur.
Anahtar Kelimeler
Yardımcı ve koruyucu iyeler, ata-arvak ruhları, kemençeli âşıklar
Abstract
Chepnies is one of twenty-four Oguz tribes. In this work it is tried to determine what the traces of ancient Turkic beliefs are among Chepnies that presently live in the research field (Beşikdüzü, Şalpazarı, Eynesil, Görele). It has been aimed to show that the Turks coming to Anatolia though entered under the influence of another religion, have continued the former Turkic beliefs and practices.
It has been observed that Chepnies have many beliefs and rituals that carry traces of ancient Turkic beliefs and practices even though they entered under the influence of another religion when they had come to Anatolia. Some of these beliefs and rituals changed and transformed under the influence of Islam, while some others maintained their original functioning.
In the region alongside the Monotheistic belief the assisting and guardian spirits, black spirits, spirits of land, water, house and family are still believed. It is thought that protecting-ancestor spirits have still influence over the living people. Furthermore there are still minstrels with kemancha living and playing an active role in the social life of the region.
Keywords
Assisting and guardian spirits, protecting-ancestor spirits, minstrels with kemancha