Eski Türk Yazıtlarında Geçen Ügüz Ve Sub Kelimeleri Üzerine Bir İnceleme
(A Survey On The Words Ügüz And Sub In Old Turkish Inscriptions )

Yazar : Hulusi Polat    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2019
Sayı : 18
Sayfa : 110-119
Doi : http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut263
    


Özet
Bu makalede Eski Türk yazıtlarındaki akarsu adlarında geçen ügüz ve sub kelimeleri üzerinde inceleme yapılmıştır. Öncelikle yazıtlarda geçen ügüz ve sub kelimeleri tespit edilmiş ve bu kelimelerle birlikte kullanılan akarsu adları ayrıntılı olarak incelenmiştir. Eski Türk yazıtlarında geçen otuz dokuz akarsu adının on birinde ügüz veya sub kelimelerinin birlikte kullanıldığı tespit edilmiştir. Bu kelimelerle birlikte kullanılan akarsular hakkında bilgi verilmiş ve yazıtlarda tespit edilen örnekler verilmiştir. Ügüz kelimesinin tarihî Türk lehçelerinde kullanım sıklığı bulunmaktadır. Sub kelimesinin ise “kutsal ruh”, “ülke” veya ad aktarması yoluyla “akarsu” anlamlarında kullanıldığı tespit edilmiştir. Ügüz ve sub kelimelerinin herhangi bir yönden belli bir su kütlesini ifade edip etmediği belirlenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler
Eski Türk Yazıtları, Türk Akarsuları, Ügüz, Sub

Abstract
In this article, we examine the words ügüz and sub mentioned in the names of the stream in the old Turkish inscriptions. First of all, the words ügüz and sub mentioned in the inscriptions were identified and the names of the streams used with these words were examined in detail. The words ügüz and sub were found to have been used together in 11 out of 39 stream names in the old Turkic inscriptions. The information about the rivers used together with these words is given and samples found in the inscriptions are presented. There is a frequency of usage of the word ügüz in historical Turkish dialects. Sub is used in the meaning of “holy spirit”, “country” or “stream” by means of metonymy. It has been tried to determine whether the words ügüz and sub mean a certain mass of water by any means.

Keywords
Old Turkish Inscriptions, Turkish Streams, Ügüz, Sub