Doğu Ve Batı Türkçesi Satır Altı Kur’an Tercümelerinde Kıyamet Günü Kavramı İçin Kullanılan Ad Aktarmaları
(Metonymy For The Concept Of “Doomsday” Used As The Inter Linear Qur’an Translations In The East And West Turkish
)
|
Yazar
|
:
Salim Küçük
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
18
|
|
Sayfa |
:
71-89
|
|
Doi |
:
http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut270
|
|
|
Özet
Kur’an’ı anlamak, sorgulamak, esas ve temellerini öğrenmek amacıyla zamanında bir ihtiyaç olarak ortaya çıkan satıraltı Kur’an tercümeleri örneklerini Doğu Türkçesinde X. yüzyıldan itibaren vermeye başlamış ve Batı Türkçesinde de belli bir döneme kadar bu gelenek devam etmiştir.
Düz yazı ve şiirde kavram zenginleştirici bir özellik olarak yer verilen ad aktarmalı yapılar edebî metinlerde anlatıma canlılık kazandıran unsurlardan biridir.
Bir kavramın ilişkili olduğu diğer bir kavram yoluyla anlatılmasına, bağlantıları işletmeye, yakınlığa, bir şeyin adını doğrudan söylemek yerine onun bir özellik veya sembolünün onunla ilişkilendirilmesine dayalı olan ad aktarmaları aynı zamanda mecaz-ı mürsel ile parça-bütün ve bütün-parça ilişkisini barındıran sinekdoka kavramı ile de ilişkilidir.
Doğu ve Batı Türkçesi Kur’an tercümelerinde kavram zenginliğini ve ad aktarmalarının ifade gücünü “kıyamet günü” kavramından yola çıkarak göstermeyi amaçlayan bu çalışmada kavramın ad aktarmasına dayalı olarak oldukça zengin bir söz varlığı ile karşılandığı görülmüştür.
Anahtar Kelimeler
Ad aktarması, kıyamet günü, satıraltı Kur’an tercümesi, Doğu-Batı Türkçesi
Abstract
The examples of inter linear Qur'anic translation emerged as a timely need to understand, question and learn the core and principles of the Qur'an were seen in the East Turkish in the 10th century, and this tradition has continued in the West Turkish until the certain period.
Metonymycal structures which are included as a concept enriching feature in prose and poetry are one of the elements that give life to the narrative in literary texts.
In explaining a concept by another one that has relations with the former, in operating connections, being closeness, instead of saying the names of something directly, relating one feature or symbol with it, sinekdoche is also associated with the concept including metaphor and part-whole relations and vice-versa.
This study aims to show the richness of the concept and the expression power of the metonymy by focusing on the concept of the “doomsday” in the East and West Turkish Qur’an translations; it has been observed that the concept is met by a rich vocabulary based on the metonymy.
Keywords
metonymy, doomsday, inter linear Qur'an translation, East-West Turkish