Mahmud Qoshg’ariyning Devon’ıdagi Tasavvuf İstilohlarning İlmiy-Nazariy Tadqiqi
(Analysis of The Terms Tesevvuf in The Work of Kashgar Mahmud's 'Divan )

Yazar : Axadova Maxbuba Salimovna    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2019
Sayı : 18
Sayfa : 170-178
Doi : http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut273
    


Özet
Bu makalede XI. yüzyılın paha biçilmez eseri “Dîvânu Lugât’it-Türk (DLT)”te geçen ve tasavvufla ilgili anlamları olan terimler ve bu terimlerin kullanımı ve modern Özbek Türkçesindeki şekilleri üzerinde durulmaktadır. “Dîvânu Lugât’it-Türk”te yer alan tesevvuf terimleri Ali Şir Nevayi, Süfi Allayar, Yusuf Has Hacip, Yunus Emre ve başka yazarların eserlerinde kullanılmış sözlerle karşılaştırılmaktadır. Bu konu, Özbek Türkçesindeki ilk araştırılmalardan olması bakımından oldukça önemlidir. Türkolojide de bu konuyla çok az dilbilimci ilgilenmiştir. “Dîvânu Lugât’it-Türk”te yer alan tasavvuf terimlerinin dil bakımından incelenmesinin günümüz Özbek Türkçesinde kullanılmakta olan ama anlamları tam olarak açıklanamayan birçok sözcüğün mana özelliklerinin ortaya konulmasında önemli katkısı olacaktır. Hem Divan Edebiyatı için hem de Türkolojide ileride hazırlanabilecek Büyük Tasavvuf Terimleri Sözlüğü için yararlı bir malzeme sunacaktır.

Anahtar Kelimeler
DLT, Özbek Dili, Tasavvuf, Türk Tasavvuf Şiiri, Tasavvuf Terimleri

Abstract
The significance of suffistic words and expressions given in the unique herritage “Devony dictionary at-turk (DLT)” written in XI the century and topecalily in using them in Uzbek language were observed in the article. This article is very important in terms of the first research in Uzbek Turkish. In particular, the study of the terms of the syllable in “Devony dictionary at-turk” will be useful to understand the mana characteristics of many words which are in force in today's Uzbek Turkish, but whose meanings are not thoroughly explained. For example, in Turkology, very few linguists have applied to this subject. It will be a useful material for both the Divan Literature and the Grand Virtues of Glossary. The terms of “Devony dictionary at-turk” in Turkish language are compared with the words used in the works of Ali Şir Nevayi, Süfi Allayar, Yusuf Has Hacip, Yunus Emre and other authors.

Keywords
DLT, Uzbek Language , Sufism, Suffistic Turkish Poetry, Siffistic Terminology