Porto - Demo Blog 5

Yazar	: Enis Yalçın
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2019
Sayı	: 19
Sayfa	: 254-271
Doi	: http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut290

Özet
XIII. yüzyıldan itibaren Anadolu’da gelişen ahilik, Türklerin Anadolu’yu yurt tutmalarında ve bu topraklarda hâkimiyet kurmalarında büyük rol oynamıştır. Temelde esnaf ve sanatkârlar arasındaki ekonomik ve sosyal ilişkileri düzenleyerek birlik ve dayanışmayı önceleyen bir esnaf yapılanması olan ahilik, bunun yanında ahlaki açıdan da dürüst, çalışkan, adil, cömert ve erdemli bireylere karşılık gelecek bir ahi tipi oluşturmayı amaçlayan ahlak, hukuk ve eğitim sistemidir. Bu ahi tipinin vücut bulduğu bireyler sayesinde de toplumsal düzen, huzur ve refah temellendirilmeye çalışılmıştır. Ahilik kurumu bünyesinde idealize edilen ahi tipinin altyapısında Türk kültüründeki alp tipinin bulunmasına ek olarak, fütüvvetnameler ve ahi şecerenameleri de ahi tipinin geniş bir tasvirini yapması bakımından bu tipe kaynak teşkil etmiştir. XIII. yüzyıldan başlayıp günümüze varıncaya kadar ise ahi tipinin özellikleri edebiyatımızda ve sanatımızda sıklıkla işlenmiştir. Gelenekten ve sözlü kültürden beslenen Barış Manço da şarkıları ve yaptığı TV programları sayesinde bireye, topluma ve bir neslin “Adam Olacak Çocuklar”ına ulaşarak onları hem ahlaki hem de pedagojik yönden eğitmeyi amaçlamıştır. Bu sebeple Barış Manço’nun şarkılarında ve TV programlarında da ahiliğin temel ilke ve kaidelerinin yansımalarını bulmak mümkündür. Özellikle bireyin ve toplumun, mutluluğa ve refaha kavuşabilmesi için anlamlı mesajlar yükleyerek terennüm ettiği şarkılarında bu yansımalar daha açık bir şekilde görülmektedir. Nitekim şarkıları vasıtasıyla çizdiği ideal insan modeli, fütüvvetnamelerde ve ahi şecerenamelerinde tasvir edilen ahi tipinin özellikleri ile örtüşmektedir. Bu çalışma ile Barış Manço’nun eserlerindeki ahilik kültürünün izleri, fütüvvetnameler ve ahi şecerenamelerinde tasvir edilen ahi tipi ile karşılaştırılarak ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca ahilik felsefesinden uzaklaşmış günümüz insanının, Barış Manço’nun eserlerinde eleştirilmesi de değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler
Barış Manço, ahilik, ahi tipi, dört kapı, Halil İbrahim sofrası

Abstract
Akhism, which has started to develop in Anatolia since 13th Century, played an important role in the Turks to keep Anatolia and to dominate these lands. Akhism is basically a structure of trade structuring that prioritizes unity and solidarity by regulating the economic and social relations between tradesmen and artisans. In addition, it is also a system of morality, law and education which aims to create honest, hardworking, fair, generous and virtuous individuals in terms of Akhism. The social order, peace and prosperity have been tried to be based on by the help of Akhi Community. In the infrastructure of Akhi Community, which is idealized within the organization of Akhi, there is alp type from Turkish culture. In addition, rules and regulations about Turkish-Islamic guild and Akhi genealogy have also been the source of this type in terms of a wide description of the type of Akhi. From the beginning of the century until the present day, the characteristics of the Akhi type have frequently been handled in our literature and art from the beginning of the 13th Century until the present day. Barış Manço, who feeds on tradition and oral culture, aims to educate individuals, society and “whizz-kids” both morally and pedagogically by reaching them through his songs and TV programs. For this reason, it is possible to find the reflections of the basic principles and principles of Akhism in Barış Manço's songs and TV programs. These reflections are seen more clearly in the songs which are chanted by loading meaningful messages, especially for the individual and the society to achieve happiness and prosperity. Indeed, the ideal human model, which he drew through his songs, coincides with the characteristics of the Akhi type depicted in rules and regulations about futuwwatnamas and Akhi genealogy. In this study, the traces of the culture of Akhism in the songs of Barış Manço was compared with the Akhi type depicted in the rules and regulations about futuwwatnamas and Akhi genealogy. In addition to this, the criticism of Barış Manço songs about contemporary people who drifted away from the philosophy of Akhism was evaluated.

Keywords
Barış Manço, Akhism, Akhi type, four doors, Halil İbrahim table (flowing with milk and honey)