Porto - Demo Blog 5

Yazar	: Osman Kufacı
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2019
Sayı	: 20
Sayfa	: 84-98
Doi	: http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut305

Özet
“Mağrur” Arapça bir kelime olup genel olarak “gururlu, kibirli, böbürlenen” gibi manalara gelir. Kibir mefhumuna yakın manada kullanılan başka kavramlar bulunmakla birlikte literatürde bunlardan yalnızca ucb kelimesi kibir gibi ahlak terimi olarak kullanılmıştır. Kaynaklarda genellikle ucbun kibirden farklı olduğu ifade edilir. Kişinin kendini büyük, başkalarını küçük görmesine kibir denilirken, başkasını küçük görmeden kendini ve yaptıklarını beğenerek böbürlenmesine de ucb adı verilir. “İnsanın geçici değerlerle aldanıp onlarla avunması” manasındaki gurur da Türkçede “kendini beğenme, büyüklenme, böbürlenme” karşılıklarına gelir. Şeytanın, insanların bazısını malla, bazılarını ilimle, bazısını hükümranlıkla, bazısını da şehevi istek ve arzularla aldatıp gurura sevk ettiği bilinen bir hakikattir. Gurura kapılan insan kendindeki niteliklerden dolayı beğenme hastalığının pençesine düşer. Başka insanlara karşı kendini üstün görmeye başlar. Kuran-ı Kerim’de yirmi yedi ayette gurur ve bu kökten türetilmiş diğer kelimeler yer alır. Bu ayetlerin çoğunluğunda gururun “dünyaya kapılma, aldanma” anlamı ağır basar. Kuran’a göre, geçiciliği ve aldatıcılığı olduğu hâlde bunlar unutularak bir değeri varmış gibi kendisine bağlanılan dünya, insanların dinleri ve öbür dünyaları için büyük bir tehlike arz etmektedir. Kur’an’da kibir ve gurur sahiplerinin çeşitli örneklerle eleştirildiği görülür. Kur’an’ı kendine düstur edinen Müslüman toplumlarda “mağrur olmak” eleştirilen hususlardan biridir. 16. yüzyıl şairlerinden Edirneli Nazmi, Divan’ında diğer şairler gibi dönemine ayna tutar. Bu makalede Edirneli Nazmi’nin Divan’ında “mağrur” kavramı ele alındı. Bir divan şairinin gözünden, her devir için, eleştiri konusu olan “mağrur” olunan unsurların neler olduğu tespit edildi. Bu unsurlarla ilgili beyitler çerçevesinde açıklamalar yapıldı. Böylece Türk toplumu ile ilgili yapılacak kültür çalışmalarına katkı sağlanmak hedeflendi.

Anahtar Kelimeler
Mağrur, Gurur, Edirneli Nazmi, Divan.

Abstract
“Mağrur” is an Arabic word meaning “proud, arrogant, braggart”. While there are other concepts that have similar meanings with pride, only the word ‘ucb’ is used as a term of morals like pride in the literature. It was stated in the sources that ‘ucb’ is different from pride. While pride means being condescending towards other people, ucb means bragging by liking oneself without being condescending towards others. Pride, which means “consoling oneself by being deceived with temporary values” corresponds to “arrogance, bragging”. It is a known fact that devil guides people to pride by deceiving them with goods, science, rulership and lustful desires. Proud people fall into the hands of liking themselves due to their qualifications. They begin to think themselves superior to other people. Pride and other words derived from this word are included in twenty seven verses in the Quran. The meaning of pride is dominant in most of these verses as “being carried away by the world, being deceived”. According to the Quran, the temporary and deceiving world, to which people attach as if it has a value, possesses a great threat to the people’s religion and sense of afterlife. In the Quran, it can be observed that people with pride and arrogance are criticized with various examples. In Muslim communities, which take the Quran as principle, “proud” is a criticized element. Edirneli Nazmi, a 16th-century poet, reflects his period in his Divan like other poets. In this study, the concept of “pride” in the Divan of Edirneli Nazmi is discussed. The “proud” elements, which are criticized in every period, were determined from the perspective of a Divan poet. Explanations were made within the framework of the verses about these elements. Therefore, it was aimed to contribute to future cultural studies on Turkish society.

Keywords
Proud, Pride, Edirneli Nazmi, Divan.