Porto - Demo Blog 5

Yazar	: Zahide Efe
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2019
Sayı	: 20
Sayfa	: 114-150
Doi	: http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut308

Özet
16. yüzyıl, klasik Türk şiirinde zirvenin yaşandığı bir dönemdir. Bu dönemde Türk edebiyat tarihinin en büyük şairleri de aralarında olmak üzere yüzlerce şair yetişmiştir. Bu şairlerden biri de aslen Edirneli olup yazmış olduğu şiirlerde önce Mâtemî, daha sonraları ise Hâtemî mahlasını kullanan İbrahim Bey’dir. Edirne Sultan sarayında yetişerek sipahi olan Hâtemî, daha sonraları sipahiliği terk etmiştir. Şehzade Selim’in musahiplerinden Turak Çelebi’ye defterdarlık yapan ve II. Selim tahta çıktıktan sonra onun müteferrikası olan şair, 1595-96 yılında vefat etmiştir. Tezkirelerde ve çeşitli biyografik kaynaklarda mürettep bir Dîvân sahibi olduğu bilgisi yer alan şairin bu eserinin herhangi bir nüshası bugün için elde değildir. Ancak Almanya Berlin Devlet Kütüphanesi Türkçe Yazmaları, “Ms. Or. Oct. 3652” numarada kayıtlı bir nazire mecmuasında Hâtemî’ye ait bir dîvânçe yer almaktadır. Bu nüshadaki şiirlerle birlikte çeşitli tezkireler, biyografik kaynaklar ve şiir mecmualarında da şaire ait birçok şiir kayıtlıdır. Hâtemî’nin şiirlerini tespit etmek için yaptığımız katalog taramaları neticesinde şaire ait 2 kaside, 2 musammat, 4 kıt’a, 178 gazel ve 61 beyit olmak üzere toplam 247 manzume tespit ettik. Şair, yazmış olduğu bu şiirlerde şairlikteki maharetini sergilemiş, klasik Türk şiirinin mazmun, hayal ve benzetme unsurlarını başarılı bir şekilde kullanmıştır. Bu çalışmamızda Hâtemî’nin hayatı ve edebî kişiliği hakkında bilgi verildikten sonra; şiir mecmuaları ve çeşitli biyografik kaynakların taranması neticesinde şaire ait olduğu tespit edilen 247 şiirin şekil ve muhteva özellikleri üzerinde durularak şiirlerinden bazılarının tenkitli metnine yer verilecektir.

Anahtar Kelimeler
Klasik Türk Edebiyatı, 16. Yüzyıl, Edirne, Hâtemî, Dîvânçe.

Abstract
16th Century is a period that the peak was seen in the classical Turkish poetry. Hundreds of poets including the Turkish literature history’s greatest poets grew in that period. One of those poets is Mr. Ibrahim who is really from Edirne and used firstly the pen name as Matemi and then Hatemi in his poetries. Hatemi who grew in Edirne Sultan’s Palace and became a cavalryman gave up being the cavalryman afterwards. The poet who made the revenue official duty for Turak Çelebi being one of the companions of Selim The Lineage, and who became the multi-specialist official for Selim II after he came to the throne died in 1595-96. Any copies of this work belonging to the poet that the information is not available in the collection of biographies and various biographical resources about that he had the reorganized Divan are not available for today. However, there is a divance belonging to Hatemi in the parallel journal recorded in “Ms. Or. Oct. 3652” in Turkish Manuscripts in Berlin State Library in Germany. Many poetries belonging to the poet are recorded in the various connections of biographies, biographical resources and poetry journals with the poetries in this copy. As a result of the catalogue reviews that we made in order to determine Hatemi’s poetries, we determined 247 poems including 2 kaside, 2 musammat, 4 kıta, 178 gazel and 61 beyit belonging to the poet. The poet expressed his skill at being a poet with his poetries, and he successfully used the factors of poetic theme, imagination and metaphor of classical Turkish poetry. In our study, the information about Hatemi’s life and his literal personality will be firstly given; then, as a result of the review on the poetry journals and various biographical resources, the form and content features of 247 poetries which are determined as belonging to the poet will be emphasized and finally some of the criticized text will be included.

Keywords
Classical Turkish Literature, 16th Century, Edirne, Hatemi, Divance.