Türkiye Türkçesinde Karşıtlık İşlevli Söz Dizimsel Yapılar
(Syntactic Structures With Antonym Function in Turkey Turkish )

Yazar : Şerife SAZAK    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2020
Sayı : 22
Sayfa : 120-155
Doi : http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut338
    


Özet
Anlamın karşıtlığını tanımlamak için ortaya çıkan karşıtlık kavramı 19. yüzyıldan itibaren dilbilim alanında incelenmeye başlamıştır. Araştırmacılar tarafından çoğunlukla anlam bilimsel bir bakış açısıyla ele alınan karşıtlık kavramı, yapılan çalışmaların yön değiştirmesiyle eş dizimlilik, söz dizimi gibi alanlarda da dikkat çekmeye başlamıştır. Bu araştırmacılar arasında karşıtlığı en kapsamlı olarak inceleyen kişi olan Jones, karşıtlık konusunda en fazla müracaat edilen nitelikli bir eser meydana getirmiştir. Bu çalışmada Steven Jones’un karşıtlık sınıflandırmasından yola çıkılarak yeni bir sınıflama önerilmiştir. Karşıtlık türlerinden bahsedilerek karşıtlık işlevli söz dizimsel yapılar incelenmiş ve bu yapılar; ilgeç, bağlaç, ulaç ve tekrar grupları olarak belirlenmiştir. Karşıtlık işlevli söz dizimsel yapı çözümlemesi yapılarak 2018 yılındaki haberleri içeren bir gazete derleminden seçilen karşıtlık tümceleri, barındırdıkları karşıt sözcük çiftlerine göre belirlenen söz dizimsel yapılar ile ilgili başlıklar altına dâhil edilmiştir. Ayrıca karşıt sözcük çiftlerinin hangi karşıtlık türüne ait oldukları belirtilmiştir. Buna göre karşıtlık ilişkilerinin sözcüksel ve söz dizimsel bir yaklaşımla değerlendirilmesi gerektiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler
karşıtlık, karşıtlık türleri, söz dizimsel karşıtlık

Abstract
The concept of antonym, which emerged to define the contrast of meaning, began to be studied in the field of linguistics since the 19th century. The concept of antonym, which is mostly dealt with by a scientific point of view by researchers, also attracts attention in areas such as co-occurrence and syntax when the studies are changed direction. Among these researchers Jones, who has examined the antonym in the most comprehensive way, has created a quality work that is the most used in antonym. In this study, a new classification is proposed based on the antonym classification of Steven Jones. By mentioning the types of antonym, syntactic structures with contrast function were examined and these structures of subordinate, conjunction, gerundium and recurrency groups. Contextual antonym structure analysis was performed and the antonym sentences selected from a newspaper review containing the news in 2018 was included under the titles related to the syntactic structures determined according to the antonym word pairs. In addition, it is stated which antonym type of antonym word pairs belong. Accordingly, it was determined that antonym relations should be evaluated with a lexical and syntactic approach.

Keywords
antonym, types of antonym, syntactic antonym