Porto - Demo Blog 5

Yazar	: Göksel Sert
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2020
Sayı	: 22
Sayfa	: 156-168
Doi	: http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut350

Özet
Sözlükler genel olarak bütüncül yapı ve parçacıl yapı şeklinde iki düzlemden oluşmaktadır. Bütüncül yapı, sözlükteki tüm sözlük birimlerin düzenlenişini; parçacıl yapı ise bir sözlük birimin düzenlenişini ifade etmektedir. Parçacıl yapı içinde yer alan bilgi türlerinden biri tanım bilgisidir ve sözlüğün en öznel bölümünü oluşturmaktadır. Bu nedenle sözlük hazırlayıcıları tarafından çeşitli tanımlama yöntemleri belirlenmiştir. Tek dilli genel sözlüklerdeki tanımlama yöntemlerinden biri, eş anlamlı sözcük yoluyla tanımlamadır. Eş anlamlı sözcükler ile tanımlama kısa ve kolay olması nedeniyle tercih edilirken sözcükler arasındaki anlam ayırtlarını gizlemesi nedeniyle eleştirilmektedir. Tek dilli genel sözlükler, kullanıcılarına kodlama ve kod çözme işlevlerini sunmaktadır. Ancak eş anlamlı sözcüklerle tanımlama, bu işlevin gerçekleştirilmesini zorlaştırmakta ve tanımlanan ile tanımlayan arasındaki eş anlamlılık özelliklerinin denetlenmesini gerekli kılmaktadır. Bu çalışmada birbirleriyle tanımlandığı belirlenen “ihtiyar” ve “yaşlı” sözcükleri, eş anlamlılık özelliklerinin belirlenmesi amacıyla dil düzleminde anlam birimcik çözümlemesi ve anlam alanı yöntemleriyle; söz düzleminde ise anlam ezgisi yöntemiyle incelenmiş, elde edilen bulgular doğrultusunda tek dilli genel sözlüklerde eş anlamlıların kullanımıyla ilgili sonuçlara ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler
sözlük, tanım, tanımlama yöntemleri, eş anlamlılık

Abstract
Dictionaries generally consist of two planes as macrostructure and microstructure. The macrostructure refers to the arrangement of all dictionary units in the dictionary; the microstructure refers to the arrangement of a dictionary unit. One of the types of information contained in the microstructure is the definition information and constitutes the most subjective part of the dictionary. For this reason, various definition methods have been determined by dictionary makers. One of the methods of definition in monolingual general dictionaries is definition through synonyms. While synonyms are preferred because they are short and easy to identify, they are criticized for hiding meaning differences between words. Monolingual general dictionaries offer coding and decoding functions to their users. However, identifying with synonyms makes it difficult to perform this function and makes it necessary to control the synonym characteristics between the definiendum and the definiens. In this study, “ihtiyar” and “yaşlı” words -determined to be defined with each other-, have been analyzed in the langue plane through semic analysis and semantic field methods, in the parole plane through semantic prosody method to determine the synonym characteristics. In line with the findings obtained, results related to the use of synonyms in monolingual general dictionaries were reached.

Keywords
dictionary, definition, definition methods, synonymy