Nusayrîliğin Alevî-Bektaşî Edebiyatına Tesiri ve Nusayr-i Tûsî Anlatısı
(The Influence of Nusayrism on Alaouite-Bektashi Literature and The Narration of Nusayri Tusi
)
|
Yazar
|
:
Gökhan Şenyurt
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2020
|
|
Sayı |
:
22
|
|
Sayfa |
:
210-232
|
|
Doi |
:
http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut357
|
|
|
Özet
Bu çalışma, Nusayrîliğin Alevî-Bektaşî edebiyatındaki yerini belirlemek ve XVI. yüzyıl şairlerinden Derviş Muhammed Yemînî’nin Fazîletnâmesi’nde yer alan Nusayr-i Tûsî anlatısını incelemek üzere yapılmıştır. Aslında Alevî-Bektaşî toplumuyla Nusayrîlerin inanç faktörleri ve yaşam tarzları arasında büyük farklar vardır, hatta tespit edildiği kadarıyla bu tür edebiyatında Nusayrîliğin temas ettiği şairler de yok denecek kadar azdır. Çalışmada öncelikle bu tespit üzerine değerlendirmeler yapılmış, devamında Nusayr-i Tûsî anlatısı ele alınmıştır. İncelenen bu anlatının sonucunda ise Nusayrîliğin Hz. Ali tarafından bile hoş görülmediği, söz konusu görüşü savunan kişileri bizzat cezalandırdığı görülmektedir. Buradan hareketle, Nusayrîlik gibi uç noktada bulunan bir anlayışın, Alevî-Bektaşî gibi ılımlı bir çevrede kabul edilmeme gerçeği de ortaya çıkmış olmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Alevî-Bektaşî edebiyatı, Nusayrîlik, Derviş Muhammed Yemînî, Fazîletnâme, Nusayr-i Tûsî.
Abstract
This study was written for detecting the place of Nusayrism in Alaouite-Bektashi literature and researching the narration of Nusayri Tusi in Dervish Mohammed Yemini’s Faziletname who was the one of them among the XVI. century poets. In fact there are lots of differences between the Nusayri people’s belief elements and the lifestyles and Alouite-Bektashi community. Even, there are almost no poets who are connected with Nusayrism in this type of literature according to the researches. First of all, evaluations were made on this finding, then worked on the narration of Nusayri-Tusi in this study. As a result of this narration that was studied, Nusayrism wasn’t tolerated even Hazrat Ali and even he punished the people in person supporting Nusayrism. Starting from this conclusion, the thought of Nusayrism’s fact of not being accepted in hospitable neighborhood like Alaouite-Bektashi was come out.
Keywords
Literature of Alaouite-Bektashi, Nusayrism, Dervish Mohammed Yemini, Faziletname, Nusayri Tusi.