Porto - Demo Blog 5

Yazar	: Cüneyt Akın
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2021
Sayı	: 24
Sayfa	: 118-128
Doi	: http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut359

Özet
Latince realia ‘somut’ terimine dayanan ve 1950’lerden bu yana, milli özelliklerin görülebilir somut öğeleri olarak bahsedilen ‘özolgu’ kavramı; bir millete ait olup, diğer milletlerde bulunmayan, tarihsel, kültürel ve yaşam tarzına özgü nesne, kavram ve olguları ifade etmektedir. 1970’li yıllarda özolgu sözlükleri yazılmaya başlanmış ve çeviribilim alanında da ‘özolgu’ kavramı dikkati çekmiştir. Özolgu terimi edebiyatta barbarizm, lokalizm, etnografizm, etno kültürel sözcük, ülkebilimsel sözcük, boşluk vb. kelimelerle karşılanmaktadır. Çok sayıda tasnif ve alt başlığın yer aldığı özolgularla ve Sovyetizmlerle ilgili Kırgız alanında yapılan herhangi bir çalışmaya rastlanmamıştır. Çalışma, S. Vlahov ve S. Florin’in tasnifindeki ‘millî özolgular’ ve Vereşçagin ve Kostomarov’un tasnifindeki ‘Sovyetizmler’ alt başlıklar çerçevesinde incelenmiştir. Çalışmanın, Kırgız Türkçesinde özolgusal sözlüklerin oluşturulması ve Cengiz Aytmatov’un eserlerinin kültürdilbilimsel özelliklerini ortaya çıkarmak için bir temel oluşturacağı düşüncesindeyiz. Dünyanın en büyük yazarlarından biri olan Cengiz Aytmatov’un Birinçi Mugalim adlı eserindeki bazı ‘millî özolgular’ ve ‘sovyetizm’leri tespit edeceğimiz çalışmanın giriş bölümünde ‘özolgu’ kavramı üzerinde durulmuştur. Çalışmada, eserdeki millî özolgulara ilişkin yaptığımız: 1. Geleneğe İlişkin Özolgusal İfadeler (Tarihî Sözcükler), 2. Halk İnanışlarına İlişkin Özolgusal ifadeler, 3. Eşyalara İlişkin Özolgu İfadeleri (Gündelik yaşama yöneli özolgular) ve 4. Sovyetizmler olmak üzere dört maddelik tasnif altında özolgu ifadeleri sıralanmıştır. Sonuç ve öneriler bölümünde, çalışmada elde edilen bulgulardan yola çıkılarak değerlendirmelerde bulunulmuş ve öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler
cengiz aytmatov, birinci mugalim, kırgız kültürü, kültürbilimi, özolgu

Abstract
The concept of 'realia', based on the Latin term 'concrete' and mentioned since 1950 as visible concrete elements of national characteristics; It refers to objects, concepts and facts that belong to one nation and are not found in other nations, specific to historical, cultural and lifestyle. In the 1970s, self-glossary dictionaries were started to be written and the concept of 'self-fiction' attracted attention in the field of translation. The term "Özolgu" is used in literature such as barbarism, localism, ethnography, ethno cultural word, national science word, space, etc. are met with words. No studies on Kyrgyz field related to realia and Sovietism with many classifications and subtitles have been found. The study was analyzed within the framework of "national epologies" in the classification of S. Vlahov and S. Florin and "Sovietisms" in the classification of Vereşçagin and Kostomarov. We think that the study will provide a basis for the creation of realia dictionaries in Kyrgyz Turkish and to reveal the cultural linguistic features of Cengiz Aytmatov's works.In the introduction section of the study, in which we will identify some “national epochs” and “sovietism” in Cengiz Aytmatov's Birinçi Mugalim, one of the biggest writers in the world, the concept of “self-concept” was emphasized. In the study, what we do about the national epochs in the work is: 1. Self-Emotional Expressions Regarding Tradition (Historical Words), 2. Self-Emotional Expressions Regarding Public Beliefs, 3. Self-Fact Phrase Expressions (Everyday life-oriented epochs) and 4. Sovietism under the classification. expressions are listed.

Keywords
cengiz aytmatov, first teacher, kyrgyz culture, cultural science, realia