Babürname'de Şiir ve Şair
(Poetry and Poem in Baburnâme )

Yazar : Murat Öztürk    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2020
Sayı : 23
Sayfa : 188-207
Doi : http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut372
    


Özet
Babür, 1483-1530 yılları arasında yaşamış, Timurlular hanedanına mensup olup şehzadelik ve sonraları kendi adıyla anılacak bir devletin padişahlığını yapmış önemli bir tarihi kişiliktir. Hatıralarını kaleme aldığı eseri Babürnâme veya Vekayi ise böyle kurucu gücü olan bir devlet adamının kaleminden çıkması ve samimi bir dille yazılması sebebiyle hayli ilgi çekmiştir. Babürnâme belli bir dönemde belli bir coğrafyada hüküm sürmüş ve pek çok olayın merkezinde yer almış bir devlet adamı tarafından yazılması ve zengin bir içeriğe sahip olması bakımından pek çok disiplin için dikkat çekici bir eser; önemli bir kaynak olarak görülmüştür. Babürnâme’nin kıymeti haiz özelliklerinden biri de şiir ve şair üzerine pek çok örnek, metin ve değerlendirme içermesidir. Bu çalışmada Babürnâme’de geçen şiire ve şaire dair hususlar üzerinde durulmuştur. Babür’ü yazılı kültür içinde önemli kılan sebepler ve onun yetişmesinde etkili olan hususlara temas edilmiştir. Bir şair ve yazar olarak şiirin teknik ve sanatsal yönlerine dair değerlendirmeleri, şairlere bakış açısı ve onları tanıtma tarzı ortaya konmaya çalışılmıştır. Babürname’de öne çıkan farklı hususlardan biri de Babür’ün hayat hikâyesinin şairliğinin tarihi seyrine paralel olarak aktarılmasıdır. Bir devlet adamı şiire nasıl başladığını, onu şiir yazmaya iten sebeplerin neler olduğunu ve hangi şairlerden etkilenip kimlerle şiir üzerinden iletişim kurduğunu anlatmıştır. Böylece bir şairin hayatına etki eden unsurların şiirini nasıl biçimlendirdiği, şairliğinin niteliğinin nasıl bir gelişim seyri takip ettiği anlaşılmaktadır. Çalışmada Babür’ün şiire ve şairliğe dair ilgi, aktarım ve değerlendirmeleri Babürnâme merkezli olarak ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler
Babür, Babürnâme, hatırat, Timurlular

Abstract
Babur is an important historical personality who lived between 1483-1530 and belonged to the Timurid dynasty and became the sultan of a state that was used as a prince and later called by his own name. Baburnâme or Vekayi, whose work he wrote in his memoirs, attracted great attention because he came out of the pen of a statesman with such a founding power and was written in a sincere language. Baburnâme is a remarkable work for many disciplines in terms of being written by a statesman who ruled in a certain geography at a certain period and who was at the center of many events and having a rich content; It was seen as an important resource. One of the valuable features of Baburnâme is that it contains many examples, text and evaluation on poetry and poet. In this study, mentioned in Baburnâme; issues of poetry and poet are emphasized. The reasons that made Babur important in written culture and the issues affecting its upbringing were touched. As a poet and writer, it has been tried to reveal the evaluations about the technical and artistic aspects of poetry, point of view to poets and their presentation style. One of the different aspects that stand out in the Baburname is the transfer of the life story of Babur in parallel with the historical course of the poetry. A statesman explained how he started poetry, what were the reasons that led him to write poetry, and which poets were influenced and who he communicated with through poetry. Thus, it is understood how the factors affecting the life of a poet shaped his poetry and how the quality of his poetry followed a course of development. In the study, the interests, transfers and evaluations of Babur about poetry and poetry were dealt with in the center of Baburnâme.

Keywords
Babur, Baburname, memories, Timurids