Porto - Demo Blog 5

Yazar	: Nilüfer Ilhan
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2020
Sayı	: 23
Sayfa	: 135-145
Doi	: http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut375

Özet
Sözlü anlatı geleneği içinde yer alan ve hayal disiplini olarak tanımlanan masallar, insan ruhunun arketipsel gerçeklerini, evrensel ve ulusal değer yargılarıyla ilişki kurarak ortaya koyan kültürel bellek unsurlarıdır. Ait oldukları toplumun sosyal, kültürel, siyasi ve ekonomik yapısını açığa çıkarır; norm ve değerlerin yerleşmesinde, istenilen davranış kalıplarının oluşmasında belirleyici bir rol üstlenir. Yazanı ve söyleyeni belli olan modern çağın masallarında ise yaygın davranış kalıplarını pekiştirmek yerine mevcut sisteme, iktidara ve devlete karşı eleştirel bir yaklaşım ve ideolojik bir tutum söz konusudur. Modern masalların toplumsal, siyasi ve ekonomik sorunları; zengin ile yoksul arasındaki sınıf farklılığından ve ezen ile ezilenler arasındaki çatışmadan kaynaklandığı görüşüne dayandırarak ele almaları, Marksist eleştiri anlayışıyla yazıldığına işaret eder. Sanatı, insan ve toplum gerçeğinin yansıtıcı bir aracı olarak gören Marksist eleştiri, ideolojik tutuma sahip olan yazarın “yanlış bilince” sahip özneleri, Marksist/sosyalist ideolojiyle yeniden inşa etmesini ve devrim bilinci aşılamasını savunur. Bu noktada Cumhuriyet dönemi edebiyatçıları içinde yer alan ve 1940 kuşağının toplumcu-gerçekçi öykücülerinden biri olarak kabul edilen Sabahattin Ali (1907-1948); şiir, roman ve öykülerini Marksist/sosyalist bir anlayışla yazarak ideolojik tutumunu sergiler. Öykülerinde yer verdiği yoksulluk, yabancılaşma, başkaldırı, sosyal adaletsizlik, emek sömürüsü, sistem eleştirisi ve ezen-ezilenler gibi izlekler üzerinden ideolojik tavrını göz önüne serer. Bu çalışmada, Sabahattin Ali’nin 1947 yılında yazdığı ve dönemin iktidarını eleştirdiği gerekçesiyle Bakanlar Kurulu Kararı’yla 1948 yılında toplatılan ve yazarın da soruşturma geçirmesine neden olan Sırça Köşk adlı öykü kitabındaki dört masalı Marksist eleştiri kuramıyla incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler
Masal, ideoloji, Marksist eleştiri, Sabahattin Ali.

Abstract
Within the oral narrative tradition and defined as the discipline of imagination, tales are cultural memory elements that reveal the archetypal realities of the human soul by relating to universal and national value judgments. It reveals the social, cultural, political and economic structure of the society to which they belong; it plays a decisive role in the establishment of norms and values and in the formation of desired behavior patterns. In the tales of the modern age, whose writer and speaker are known, instead of reinforcing the common behavioral patterns, there is a critical approach and an ideological attitude towards the current system, power and state. Social, political and economic problems of modern fairy tales; Based on the view that it originates from the class difference between the rich and the poor and the conflict between the oppressors and the oppressed, it indicates that it was written with a Marxist understanding of criticism. Marxist criticism, which sees art as a reflective tool of human and social reality, advocates that the writer, who has an ideological attitude, reconstructs the subjects with "false consciousness" with Marxist/socialist ideology and instills the consciousness of revolution. At this point, Sabahattin Ali (1907-1948), who is among the republican era writers and accepted as one of the socialist-realist storytellers of the 1940 generation; he displays his ideological attitude by writing his poems, novels and stories with a Marxist / socialist approach. He reveals his ideological attitude through themes such as poverty, alienation, rebellion, social injustice, labor exploitation, system criticism and the oppressor-oppressed in his stories. In this study, the four tales in the story book called Sırça Köşk, written by Sabahattin Ali in 1947 and which was confiscated by the Council of Ministers Decree in 1948 on the grounds that he criticized the power of the period, and which caused the author to undergo an investigation, were examined with the Marxist criticism theory.

Keywords
Tale, ideology, Marxist criticism, Sabahattin Ali.