Porto - Demo Blog 5

Yazar	: Erhan Aydın
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2020
Sayı	: 23
Sayfa	: 146-154
Doi	: http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut378

Özet
Türk runik harfli eski Türk yazıtları, ilk keşfedildiği ve yayımlandığı günden bugüne tüm dikkatleri üzerinde toplamıştır. Türk dili, tarihi, kültürü ve sanatı gibi konularla Türkleri ilgilendirdiği kadar Orta ve İç Asya halklarının da ilgi odağında olmuştur. İlk naşirlerin okuyuşlarından günümüze gelinceye değin her bir sözcük, ibare ve cümle üzerinde binlerce çalışma yapıldı. Bu metinlerin gizemi, üzerinde çalışanların sayısını da gün geçtikçe artırmaktadır. Bu çalışmanın ilk bölümünde Yaglakar adı, okunuşu ve anlamlandırılması üzerindeki tartışmalar üzerinde durulacak ve Uygurların bu hanedan boyunun adının hem morfolojik hem de anlambilimi bakımından değerlendirmesi yapılacaktır. İkinci bölümde ise Xi’an yazıtı adıyla da bilinen ve birkaç yıl önce bulunmuş Eski Türkçe-Çince iki dilli mezar taşının sahibi olan ve Uygurların ikinci kağanı, Yaglakar Han adıyla da bilinen Moyan Çor Kağan’ın torunu adına yazdırılan Karı Çor Tegin’in adındaki Karı sözcüğünün ne anlam ifade ettiği üzerinde durulacaktır. Karı sözcüğünün öteki eski Türk yazıtlarındaki biçimlerinden de hareket edilerek sözcüğün Moyan Çor Kağan’ın anısına Karı denmiş olması gerektiğine değinilecektir. Karı sözcüğünün Çincesinin tek bir karakter ile yazılmış olmasının nedeni, bu çalışmanın ana hedefini oluşturacaktır.

Anahtar Kelimeler
Uygurlar, Eski Türk yazıtları, Yaglakar, Karı Çor Tegin, Karı

Abstract
The old Turkic inscriptions with Turkic runic letters have gained all the attention since the day they were first discovered and published. Topics such as Turkic language, history, culture and art have been at the center of attention of Central and Inner Asian peoples as well as Turks. In the first part of this study, the discussions on the reading and interpretation of the name of Yaglakar will be emphasized and the name of this dynasty of Uyghurs will be evaluated in terms of both morphology and semantics. In the second part, the Karı Cor Tegin, grandson of Moyan Cor Khan, who is also known as the Xi’an inscription and who owns the Old Turkic-Chinese bilingual tombstone, which was found a few years ago, and who was also known as Yaglakar Han, the second kagan of the Uighurs the meaning of the word karı will be emphasized. Moving from the forms of the word karı in the other old Turkic inscriptions, it will be mentioned that the word should have been called the karı in memory the of Moyan Cor Khan. The reason why the word karı is written with a single Chinese character will be the main target of this study.

Keywords
Uyghurs, Old Turkic inscriptions, Yaglakar, Karı Cor Tegin, Karı