Rumelili Za‘îfî Divanı‘nda Deyimler
(The Idioms In Rumelılı Zaıfı’s Dıvan
)
|
Yazar
|
:
Murat Keklik
Çağlar Aysan
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2021
|
|
Sayı |
:
24
|
|
Sayfa |
:
15-37
|
|
Doi |
:
http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut404
|
|
|
Özet
Toplum kültürünü şekillendiren çeşitli değer yargıları vardır. Bu yargılar, toplumların maddi- manevi hayatlarının aynaları hükmündedir. Atasözleri ve deyimler de kuşaktan kuşağa aktarılan, toplum yaşantısını, dünya görüşünü, gelenek ve göreneklerini, hayal gücünü yansıtan ve kültürel değerlere ayna tutan daha çok mecaz anlamlı söz birlikleridir. Deyimler en az iki kelimeden oluşur ve kalıplaşarak yeni anlam ifade ederler. Deyimler her devirde kullanılarak kültürümüzde ayrı bir öneme sahip olmuşlardır. Hünerli sözlerin revaç bulduğu Klasik Türk Edebiyatı metinleri de deyimlerin oldukça fazla kullanıldığı metinlerdir.16.yy. klasik Türk şairi ve mahallileşme akımının mümessillerinden Rûmelili Za‘îfî de Dîvân’ında deyimlere fazlaca yer vermiştir. 3.324 beyitten müteşekkil Dîvân’ın yaklaşık 600 civarındaki beytinde deyimlerin kullanıldığı görülmüştür. Bu sayı Emrî, Bâkî, Necâtî gibi çağdaşı şairlerin divanlarında bulunan deyimlerden fazladır. Çalışmada Rûmelili Za‘îfî Dîvânı’nda çeşitli kullanımlarıyla karşımıza çıkan deyimleri göstermek amacıyla Dîvân taranmış, tespit edilen 603 deyim; yapı ve anlam bakımından tasnif edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Klasik Türk şiiri, Rumelili Za‘îfî, Dîvân, Deyim
Abstract
There are various value judgments that shape society culture. These judgments are the mirrors of the material and spiritual lives of societies. Proverbs and idioms are also more metaphorical lexical unions that are passed down from generation to generation, reflecting social life, worldview, traditions and customs, imagination and mirroring cultural values. Idioms consist of at least two words and express new meanings by being stereotyped. Idioms have been used in every era and have a special importance in our culture. Classical Turkish Literature texts where skillful words are popular are also texts where idioms are used a lot. Rûmelili Za‘îfî, a classical Turkish poet and one of the representatives of the movement of localization, gave a great place to idioms in his Dîvân. The idiom is used in approximately 600 couplets of Dîvân, which consists of 3,324 couplets. This number is more than the idioms found in the divans of contemporary poets such as Emrî, Bâkî, and Necâtî. In the study, Dîvân was scanned in order to show the idioms we come across with various uses in the Divine of Rumi Za‘îfî. The detected 603 idioms are classified in terms of structure and meaning.
Keywords
Classical Turkish poetry, Rûmelili Za‘îfî, Divan,Idiom