Esrârü’l-ʿÂrifîn Adlı Eserin İ.Ü. Nadir Eserler Kütüphanesi Nüshasındaki /b/ > /p/ ve /c/ > /ç/ Tonsuzlaşmaları Üzerine
(Based on Devoicings /b/ > /p/ ve /c/ >/ç/ in the Copy of Esrârü’l-?Ârifîn I.U. Nadir Eserler Library
)
|
Yazar
|
:
Ömer Güven
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2021
|
|
Sayı |
:
24
|
|
Sayfa |
:
216-227
|
|
Doi |
:
http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut419
|
|
|
Özet
Esrârü’l-?Ârifîn genel olarak peygamber kıssalarına yer veren mensur bir eserdir. Eserde peygamber kıssalarının yanında çeşitli rivayetler, kimi evliyaların başından geçen menkıbevi olaylar, ibret verici hadiseler de konu edilmiştir. Eski Anadolu Türkçesi dil özelliklerini taşıyan eser genel olarak sade ve akıcı bir dille kaleme alınmıştır.
Esrârü’l-?Ârifîn’in nüshalarından birisi İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi Ty. 7 numarada bulunur. Bir mecmua içerisinde 147b-264a varakları arasında yer alan eser harekesiz nesih ile yazılmıştır. Bu nüshada hem kelime başında hem de kelime içinde ileri boyutta /b/ > /p/ ve /c/ > /ç/ tonsuzlaşmaları görülür. Bu tonsuzlaşmalar çoğunlukla Türkçe kelimelerde görülür, yer yer alıntı kelimelerde de karşımıza çıkar. Tonsuzlaşmalar daha çok kelime köklerinde kısmen de zarf-fiil, eşitlik, küçültme gibi çeşitli eklerde görülür. Bu çalışmada ilk olarak Esrârü’l-?Ârifîn hakkında kısaca bilgi verilecek. Daha sonra eserden tespit edilen /b/ > /p/ ve /c/ > /ç/ tonsuzlaşlarının örneklerine yer verilerek bunların olası sebepleri üzerinde durulacaktır.
Anahtar Kelimeler
Esrârü’l-?Ârifîn, Eski Anadolu Türkçesi, ağız, tonsuzlaşma.
Abstract
Esrârü’l-?Ârifîn is a poem in which prophet parables take place. In addition to prophet parables, there are various types of hearsays, legendary events pass through mahatmas and exemplary incidents, too. The work has been written with soft and fluidally language that carries the characteristics of language of Old Anatolian Turkish.
One of the copies of Esrârü’l-?Ârifîn is found in the Nadir Eserler Library of Istanbul University Ty.7. The work has been written in unpointed naskh between 1474-264 pages. In that copy there are desonorizations on the highest degree both at the beginning of the word and within it. These desonorizations are mostly seen in Turkish words, sometimes they can be found in quoted words. Devoicings are usually seen in root of a word, partly they are seen in affirmatives, such as verbal adverbs, equatives and diminutives. First of all, there will be given a short information about Esrârü’l-?Ârifîn, then devoicings are recognized like /b/ >/p/ and /c/ > /ç/ have been exemplified by dwelling on the possibilities in this work.
Keywords
Esrârü’l-?Ârifîn, Old Anatolian Turkish, dialect, devoicing.