Porto - Demo Blog 5

Tuvaca, Türk dillerinin Kuzeydoğu grubunda yer almaktadır. Kuzeydoğu grubunda Altay, Saha, Hakas, Tuva dilleri bulunmaktadır. Bu grup Sibirya Türk dilleri olarak da adlandırılır. Wilhelm Radlov 1860’tan itibaren Altay ve Batı Sibirya’da derlemeler yapıp topladığı dil örneklerini “Proben der Volkslitteratur” adıyla 10 cilt halinde yayımlamıştır. 9. Ciltte Uryanhay (Tuva), Abakan ve Karagas metinlerine yer verilmiştir. Bu cildi Nikolay Federoviç Katanov hazırlamıştır. (St. Petersburg, 1907) Katanov’un yapmış olduğu bu derlemeler, güç şartlar altında yapılmıştır. Tuvacanın ağızlarının incelenmesi konusunda yetersiz kaldığını düşünen Katanov, bunun sebeplerini metinlerin bol olmasına rağmen, ulaşım sıkıntısı olması, araç yetersizliği ve Uryanhaylıların ona şüpheyle yaklaşması olarak belirtmiştir. Uryanhaylılara şarkı başına yarım veya birer kapik, her bilmece için çeyrek kapik, kısa masal için on beş, uzun masal için otuz kapik olmak üzere, ayrıca iğne, iplik, preslenmiş çay, tütün, mektup kağıdı, kına, kurşun kalem, silgi, şeker ve ekmek vererek şarkı, bilmece, masal ve şaman duaları derlemelerini yapmıştır. Ancak Katanov’un Rus devlet memuru olduğundan şüphelenen Uryanhaylılar ona zaman zaman bilgi vermemişlerdir. Bu yüzden o da kendini komutanın tercümanı, Tatar katip, Abakanlı bir tüccar olarak tanıtmıştır. Bu çalışmada Katanov’un derlemiş olduğu malzemelerin hangi edebi türlere ait olduğu ve bu edebi türlerin işlemiş olduğu temalar örnekler verilerek incelenmiştir.

Tuvaca, Katanov, Proben, Derleme, Ir

Tuvan is located in the Northeast group of Turkish languages. There are Altai, Saha, Khakas, Tuva languages in the northeast group. This group is also called Siberian Turkic languages. Wilhelm Radlov published the language examples which are collected from Altai and West Siberia since 1860, in 10 volumes under the title "Proben der Volkslitteratur". The texts of Uryanhay (Tuva), Abakan and Karagas are included in Volume 9. This volume was prepared by N. F. Katanov. (St. Petersburg, 1907) These compilations preparing by Katanov were made under difficult conditions. Katanov, who thinks that he is insufficient in examining the dialects of Tuvan, stated that the reasons for this are the lack of transportation, the lack of vehicles and the suspicion of the people of Uryanhay, despite the abundance of texts. He compiled songs, riddles, tales and shamanic prayers by giving half or one capik per song, a quarter cap for each riddle, fifteen for the short tale, thirty for the long tale, and also needles, thread, pressed tea, tobacco, letter paper, henna, pencil, eraser, candy, bread. However, the people of Uryanhay, who suspected Katanov to be a Russian government official, did not inform him from time to time. So he introduced himself as the commander's interpreter, a Tatar clerk or an Abakan merchant. In this study, it has been examined that compilations of Katanov were belong to which literary genres and which themes were discussed in these literary genres by giving examples.

Tuvan, Katanov, Proben, Compilation, Ir