Porto - Demo Blog 5

Yazar	: Osman Kufacı
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2021
Sayı	: 25
Sayfa	: 71-106
Doi	: http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut426

Özet
Çiftçilik dünyanın en eski faaliyetlerinden biri olarak kabul edilebilir. Fizyolojik ihtiyaçları dolayısıyla varlıklarını devam ettirebilmek için insanlar beslenme gereksinimi duymuşlardır. Bu gereksinim sebebiyle insanoğlu avcılığın yanı sıra zirai faaliyetlere yönelmiştir. Daha sonraki dönemlerde tarımsal etkinliklerin belli bir düzen içerisinde yapılmasıyla çiftçilik mesleği ortaya çıkmıştır. Osmanlılarda tarımla uğraşan çiftçi-köylü kesimini ifade etmek için reaya kelimesi kullanılmaktaydı. Ancak bu tabir, onlarla bütünleşmiş kati bir isimlendirme değildir. Ayrıca reaya, asker toplulukları dışında kalanlar için hiçbir dinî ve etnik fark gözetilmeden söylenen umumi bir adlandırmaydı. Bu kesim devletin gözünde her zaman korunup himaye edilmesi gereken ana tabanı teşkil ediyordu. Osmanlı devletinde belli bir zümreyi oluşturan ve önemli bir yer tutan çiftçi-köylü zümresinin, divan şairlerinin ilgi alanına girdiği ve çeşitli şekillerde şiirlerde yer aldığı görülmektedir. Divanlar ve mesneviler taranmak suretiyle çiftçi-köylü kavramının yer aldığı şiirlere yönelik okumalar gerçekleştirildi. Makalede çiftçi-köylü iki ana başlık altında ele alındı. Birinci bölümde çiftçi ile ilgili bazı hususlar alt başlıklar hâlinde irdelendi. İkinci bölümde ise çiftçiye benzetilen unsurlar, örnek beyitler çerçevesinde incelendi. Böylece divan şairinin gözünden çiftçi portresi ortaya konuldu. Mesnevilerde divanlara nazaran daha fazla çiftçi-köylü kavramına yer verildiği, canlı betimlemelerin yapıldığı görüldü. Çiftçi-köylüye dair yapılan incelemede dikkat çeken en önemli husus şairlerin, kimi zaman övgü dolu ifadeler kullansa da bu kesime “hakir” olarak bakmalarıdır. Bu çalışma, Osmanlı toplumundan bir kesimin portresini dikkatlere sunmayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler
Divan Şairi, Çiftçi-Köylü, divan şiiri

Abstract
Farming is likely to be considered one of the oldest activities in the world. Because of their physiological needs, people felt the need for nutrition in order to survive. Due to this requirement, human beings have turned to agricultural activities besides hunting. In the later periods, the farming profession emerged with the agricultural activities carried out in a certain order. The Ottomans used the word “rayah” to refer to farmers-peasants engaged in agriculture. However, this phrase is not an absolute denotation that is fully associated with them. The word "rayah" was a public denotation used regardless of religion or ethnicity to refer to those outside of military communities. For the state, this segment constituted the main social base that needed to be protected and guarded at all times. It is observed that farmers-peasants, who constituted a certain class and held an important place in the Ottoman state, were of interest to divan poets and included in their poems in various manners. Readings towards poems containing the concept of farmer-peasant were made by scanning divans and masnavis. In the present study, the concept of farmer-peasant was discussed under two main sections. In the first section, certain matters regarding farmers were examined in the form of sub-headings. In the second section, the elements likened to farmers were examined within the framework of sample couplets. Therefore, a portrait of the farmer from the perspective of divan poets was created. It was observed that the concept of farmer-peasant was included more commonly in masnavis compared to divans, and that vivacious descriptions were made. The most striking findings obtained during the examination of the concept is that although the poets used complimentary expressions towards from time to time, they "looked down on" this social segment. The present study aims to present the portrait of a social segment from the Ottoman society to attention.

Keywords
Divan Poets, Farmer-Peasant, divan poetry