Çini Sanatı Alanında, “Yaşayan İnsan Hazineleri Listesi” ne Dâhil Edilmesi Önerilen Bir Sanatkâr: Efsane Mehmet
(An Artist Recommended to be İncluded in the "List of Living Human Treasures" in the Field of Tile Art: Legend Mehmet
)
Yazar
|
:
Burak Yıldırım
-
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
Baskı Yılı |
:
2021
|
Sayı |
:
25
|
Sayfa |
:
134-146
|
Doi |
:
http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut433
|
|
Özet
Geleneksel sanatlarımızın yeni ustalar yetiştirmek suretiyle yaşatılması, geliştirilmesi, korunması, sorunlarının çözülmesi ve geniş kitlelere tanıtılması; aynı zamanda somut olmayan kültürel mirasın korunması anlamına gelmektedir. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı-Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı-Seramik/Çark-Torna/Çini Sanatkârı olan Efsane Mehmet(Mehmet Yıldırım); yaşadığımız çağda Geleneksel Kütahya Çiniciliğinin yaşatılmasına, geliştirilmesine, korunmasına, sorunlarının çözülmesine ve tanıtılmasına katkı sunan en önemli isimler arasındadır. Geleneksel Kütahya Çiniciliğinin geliştirilmesi, ulusal/uluslararası alanda tanıtılması, çini sanatkârlarının sorunlarına çözümler bulunması, çark/tornada yaklaşık 4 yılda öğrenilebilen çini form üretimini; ana hatlarıyla yalnızca 35 günde öğretebilmesi gibi konulardaki üstün hizmetleri/başarıları nedeniyle, bazı meslektaşlarının yakıştırmasıyla, ortalama 2005-2006 yıllarından günümüze; “Efsane Mehmet” lakabı ile anılmakta ve tanınmaktadır. 1990 yılından günümüze kadar “Çini Sanatı(Çinicilik)” alanında 21 profesyonel usta yetiştirmiş, yurtiçi ve yurt dışında yaşayan onlarca hatta belki de yüzlerce kişinin de “Çini Sanatı” alanında eğitimine/gelişimine önemli katkılarda bulunmuştur. Efsane Mehmet’in yetiştirdiği 21 profesyonel ustanın tamamı ve seramik/çini alanında 35 gün ya da daha az bir süre eğitimine katkıda bulunduğu onlarca hatta belki de yüzlerce kişinin oldukça büyük bir kısmı şuanda kendi atölyelerini kurmuş ya da belli seçkin atölyelerde, fabrikalarda görev almıştır. Bazıları kamu ya da özel okullarda seramik/çini öğretmenliği yapmakta, bazıları çeşitli üniversitelerin seramik/çini bölümlerinde akademisyen olarak görev yapmaktadırlar. Efsane Mehmet, “Çini Sanatı”nı hammadde hazırlama aşamasından sırlı fırın aşamasına kadar tüm unsurlarıyla ustalık derecesinde yapabilen oldukça az sayıdaki sanatkârlardandır. 1980 yılından beri “Çini Sanatı” alanında aralıksız olarak faaliyette bulunan Efsane Mehmet’in; bahsi geçen ve bu çalışmada aktarılacak diğer özellikleriyle Unesco’nun “Yaşayan İnsan Hazineleri Listesi” ne öncelikli olarak dâhil edilmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler
Efsane Mehmet, Seramik Sanatı, Çini Sanatı, Unesco, Yaşayan İnsan Hazineleri
Abstract
Keeping our traditional arts alive, developing, protecting them, solving its problems, and introducing them to a wide range of people by training new masters also means preserving intangible cultural heritage. Legend Mehmet (Mehmet Yıldırım), who is the Carrier of Intangible Cultural Heritage of T.R. Ministry of Culture and Tourism, and Ceramic / Wheel-Lathe / Tile Artıst, is among the most important names contributing to the survival, development, protection, problem-solving and promotion of the Traditional Kütahya Tile Making in our age. He is known with the nickname "Legend Mehmet" from 2005-2006, as some colleagues have ascribed, due to his contribution to the development of Traditional Kütahya Tile Making and its introduction in the national/international arena, finding solutions to the problems of tile craftsmen, and due to his outstanding services/achievements in the fields such as his ability to teach the production of tile forms that can be learned in about four years in wheel/lathe in only 35 days. Since 1990, he has trained 21 professional masters in the field of "Tile Art(Tile-Making)” and has made significant contributions to the education/development of tens or even hundreds of people living in Turkey and abroad in the field of "Tile Art”. All of the 21 professional masters trained by Legend Mehmet and tens or even hundreds of those whom he contributed to their education in the field of ceramics/tile for 35 days or less, have now established their own workshops or worked in certain distinguished workshops and factories. Some of them work as ceramics/tile teachers in public or private schools, some work as academicians in ceramic/tile departments of various universities. Legend Mehmet is one of the few craftsmen who can make "Tile Art" with all its elements from the raw material preparation stage to the glazed furnace stage at a level of mastery. Legend Mehmet, who has been active in the field of "Tile Art" since 1980, is suggested that Unesco should include him in the "Living Human Treasures List " with his other features mentioned and will be mentioned in this study.
Keywords
Legend Mehmet, Ceramıc Art, Tile Art, Unesco, Living Human Treasures List