Porto - Demo Blog 5

Abstract

In the article, the theater works of Haldun Taner, Askad Muhtar and Ulmas Umarbekov, who are distinguished representatives of Turkish and Uzbek literature, were analyzed comparatively. A brief description of the life and works of these playwrights is also given, and their mastery of the drama genre is shown in the analysis of their works. Haldun Taner’s "Man of the Day", "I Close My Eyes, I Do My Duty", "And the mill was turning", "Outside People" theater plays were compared with Askad Muhtar's “Samandar” and Ulmas Umarbekov 's “Judgment” dramas and similarities between them were shown. The world of images in the dramas, the character traits of the heroes and the similarities and differences in the plot were investigated. The widespread elements of dramatic works in terms of identity, the nature of characters and the plot were studied. In particular, it provided general information about the works that played a significant part in the formation of the Uzbek and Turkish theatres. In addition the weaknesses of the old system, its outdated mentality and its results are revealed with satirical pictures in Askad Muhtar and Ulmas Umarbekov's works. It reflects the lifestyle of today's people uniquely. Haldun Taner granted dignity to social transformation and his works reflected the Turkish society, which was changing together with legislation. The article reveals the literary creativity of three writers Haldun Taner, Askad Muhtar and Ulmas Umarbekov, remarking on their economic and political worldviews, superiority in foreign languages, and their versatility as journalists.  In this context, the joint works of formal styles have been analyzed comparatively.

Keywords: Turkish Theatre, Uzbek Theatre, Comparative Analysis, Drama Genre, Hero, Stage, Cabaret Theatre, Literary İnfluence.

Türk tiyatrosu, Özbek tiyatrosu, karşılaştırmalı analiz, drama türü, kahraman, sahne.

Makalede Türk ve Özbek edebiyatının seçkin temsilcileri olan Haldun Taner, Askad Muhtar ve Ölmes Umarbekov’ların tiyatro eserleri karşılaştırmalı olarak analiz edildi. Bu oyun yazarlarının hayatı ve eserlerinin kısa bir açıklaması da verildi ve eserlerinin analizinde dram türünde olan ustalıkları gösterildi. Haldun Taner'in "Günün Adamı", "Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım", "Ve Değirmen Dönerdi", "Dışarıdakiler" tiyatro eserleri Askad Muhtar'ın “Samandar” (“Samandar”) ve Ölmes Umarbekov'un “Sud” (“Yargı”) dramalarıyla karşılaştırıldı ve onlar arasındaki benzerlikler gösterildi. Dramalardaki imgeler dünyası, kahramanların karakter özellikleri ve olay örgüsüne ait benzerlik ve farklılıklar incelendi. Dramatik eserlerin karakter kadrosu, karakterler tabiatı, olay örgüsü bakımından ortak ve farklı yönleri araştırıldı. Makalede özellikle Özbek ve Türk tiyatrosunun oluşumunda önemli rol oynayan eserler hakkında genel bilgiler verilmiştir. Ayrıca Askad Muhtar ve Ölmes Umarbekov’ların tiyatro eserlerinde eski sistemin kusurları, birilerinin kafasındaki eski düşünce ve bunun sonuçları hicivli imgelerle ifade edilmektedir. Bu eserler günümüz insanının hayatını ve içindeki sorunları eşsiz bir şekilde yansıtır. Haldun Taner, eserlerinde toplumsal değişime büyük önem vermiş; sosyal, siyasi ve ekonomik yasalara paralel olarak değişen Türk toplumunun durumunu yansıtmıştır. Makale, Haldun Taner hem de Askad Muhtar ve Ölmes Umarbekov’ların ekonomik ve siyasi dünya görüşlerinin genişliğine, birkaç yabancı dili mükemmel derecede bilmelerine ve gazeteci olarak çok yönlülüklerine dikkat çekerek edebi yaratıcılık yollarına bakmaktadır. Bu bağlamda ortak üslupların ortak çalışmaları karşılaştırmalı olarak incelenmiştir.  

Anahtar Kelimeler: Türk Tiyatrosu, Özbek Tiyatrosu, Karşılaştırmalı Analiz, Drama Türü, Kahraman, Sahne, Kabare Tiyatrosu, Edebi Etki.

Turkish theatre, Uzbek theatre, comparative analysis, drama genre, hero, stage.