Kurmacada Ses ve Çağrışım Açısından Ney’e Bakış
(Looking at Ney In Terms of Sound and Association in Fiction
)
|
Yazar
|
:
İlknur Tatar Kırılmış
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2021
|
|
Sayı |
:
26
|
|
Sayfa |
:
131-145
|
|
Doi |
:
http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut454
|
|
|
Özet
Edebiyatta üslubun orijinalliğini gösteren hususlardan birisi de dilin sese dair birikimini okurda harekete geçirebilmektir. Edebî metinlerde bazı sözcüklerin işitme duyusuna hitap etmelerinin yanı sıra metafizik bir özelliği, hakikati hatırlatıcı, bulunur Divan edebiyatında hiyerarşik düşünme prensiplerinin estetik bir yapıya dönüşmesinde somut bir hatırlatıcı olma özelliğine sahip “ney”in kurmacaya taşınan izleri ihmal edilmiştir. Modern ve postmodern felsefenin tesirinin artmasıyla özellikle roman kanalıyla başlayan değişim bir süre sonra kelimeler ve onların arkasındaki hikâyeleri etkilemeye başlar. Bir müzik aleti olmasına rağmen “ney”in etrafında oluşturulan hikâye de bir süre sonra romanda parodi tekniğinin uygulanmasını kolaylaştıran bir unsura dönüşür. Bu çalışma, kurmaca planında ses ve işitmeye dair bilişsel bilginin klasik çerçevedeki yerini ve değişimini ortaya çıkarmayı hedeflemektedir. Filibeli Ahmet Hilmi’nin Amâk-ı Hayâl isimli romanı ile İhsan Oktay Anar’ın Suskunlar’ı söz konusu araştırma açısından önemli bir birikime sahiptir.
Anahtar Kelimeler
Kurmaca ve ney, estetik hiyerarşi, ses, Amâk-ı Hayal, Suskunlar.
Abstract
One of the issues that show the originality of the style in literature is to be able to activate the sound knowledge of the language for the reader. In literary texts, besides appealing to the sense of hearing, words have a metaphysical feature, a reminder of the truth. With the increasing influence of modern and postmodern philosophy, the change that started especially through the novel begins to affect the words and the stories behind them after a while. Although it is a musical instrument, the story created around the "ney" turns into an element that facilitates the application of the parody technique in the novel after a while. This study aims to reveal the place and change of cognitive knowledge about sound and hearing in the classical framework in the fictional plot. Filibeli Ahmet Hilmi's novel Amâk-ı Hayâl and İhsan Oktay Anar's Suskunlar have an important accumulation in terms of the mentioned research.
Keywords
Fiction and ney, aesthetic hierarchy,sound, Amâk-ı Hayâl, Suskunlar