II. Meşrutiyet Dönemine Ait Bir Sosyal Tenkit Örneği Olarak İbnü’l Hakkı Mehmed Tahir’in Hanımlarımıza Mahremâne Bir Mektup’u
(The Hanımlarımıza Mahremâne Bir Mektup of İbnü’l Hakkı Mehmed Tahir as a Social Criticism Case of the Second Constitutional Era )

Yazar : Meltem Yanık    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2022
Sayı : 27
Sayfa : 96-113
Doi : http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut476
    


Özet

II. Meşrutiyet’in ilanı ve onu takip eden süreçte basın ve yayın hayatındaki serbestlik sonucunda fikrî, politik, edebî, bilimsel ve sosyal-toplumsal içerikli birçok eserin kaleme alındığını söylemek mümkündür. Sosyal-toplumsal içeriğiyle dikkat çeken ve 1328 (1912/1913) yılında İbnü’l Hakkı Mehmed Tahir tarafından yayımlanan Hanımlarımıza Mahremâne Bir Mektup bu eserlerden biridir. Edebî mektup kategorisinde değerlendirilebilecek ve bir sosyal tenkit örneği olarak nitelendirilebilecek olan Hanımlarımıza Mahremâne Bir Mektup, küçük hacimli bir eser olmasına rağmen Osmanlı Devleti’nin II. Meşrutiyet sonrasındaki toplumsal görünümü ve sosyal panoraması hakkında kurgusal çerçevede önemli bir bakış açısı ortaya koymaktadır. Eser ideolojik bir perspektifi yansıtmadığı ve yalnızca pragmatist ve pratik bir tavırla Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu genel buhrana kadın merkezli bir çıkış noktasına işaret ettiği için ayrıca önemlidir. Üç bölümden oluşan bu çalışmanın “Giriş” bölümünde kısaca II. Meşrutiyet ve İbnü’l Hakkı Mehmed Tahir’den bahsedilip Hanımlarımıza Mahremâne Bir Mektup’un künyesi söz konusu edilmiştir. Ardından “II. Meşrutiyet Dönemine Ait Bir Sosyal Tenkit Örneği Olarak İbnü’l Hakkı Mehmed Tahir’in Hanımlarımıza Mahremâne Bir Mektup’u” başlığıyla bir inceleme kısmına yer verilmiş ve Hanımlarımıza Mahremâne Bir Mektup’ta ele alınan konular ve meseleler eleştirel bir gözle değerlendirilmeye çalışılmıştır. “Sonuç” bölümünde eserle ilgili genel kanaatler ortaya konulduktan sonra ise Hanımlarımıza Mahremâne Bir Mektup günümüz harflerine aktarılarak okurların ve araştırmacıların dikkatlerine sunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Türk Edebiyatı, İbnü’l Hakkı Mehmed Tahir, II. Meşrutiyet, Kadın

Abstract

Many intellectual, political, literary, scientific, and socio-communal work were written with the proclamation of the second constitutional era of the Ottoman Empire and the following period as a consequence of the liberty of the press. One of these which attracted attention due to its socio-communal content is Hanımlarımıza Mahremâne Bir Mektup, published by Ibnu’l Hakki Mehmed Tahir in 1328 (1912/1913). Hanımlarımıza Mahremâne Bir Mektup, can be evaluated as a literary letter and characterized as a social criticism. While it is a small-volume work, it addresses an important point of view in a fictional frame about social appearances and the social panorama after the second constitutional era. The work is also considered important as it does not reflect an ideological perspective but rather offers a woman-centered view to the Ottoman Empire in a pragmatic and practical manner. The first section of this study addresses the second constitutional era, Ibnu’l Hakki Tahir, and the Hanımlarımıza Mahremâne Bir Mektup. Then, in the analysis section, Hanımlarımıza Mahremâne Bir Mektup, of Ibnu’l Hakki Tahir is examined with a critical view. After concluding the study with general results about the work, Hanımlarımıza Mahremâne Bir Mektup, is presented to the attention of the readers and researchers by transliterating it into Latin letters.

Keywords

Turkish Literature, Ibnu’l Hakki Mehmed Tahir, the Second Constitutional Era, Women