Kıssadan Hisse’nin Yalancıları ve Yalanları
(Liars and Lies of Kıssadan Hisse )

Yazar : Sabahattin Çağın  & Gülden Vicir  
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2022
Sayı : 28
Sayfa : 1-9
Doi : http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut489
    


Özet

One of the most common phenomena included in the fables in Ahmet Mithat Efendi's work called Kıssadan Hisse is lying. In many fables, one or both of the protagonists resort to lies for various purposes. These purposes are sometimes to get the prey more easily or to get out of a difficult situation. The purpose of this study is to reveal the roles that various lies play, by whom these lies are worth telling, and the consequences of the lies encountered in the readings of Ahmet Mithat Efendi's fable collection named Kıssadan Hisse. Thus, it will be possible to reveal the two sides of a “lie” that are both complementary to and enemies of each other in the desire to please the reader and providing them a real moral teaching. At the same time, a classification of the lies in Kıssadan Hisse can be made. It will be tried to reveal how liars and lies, most of which bear traces of La Fontaine and make up one third of the collection, that are redescribed as worse by Ahmet Mithat Efendi, who is known to be a moralist, have a function in instilling the truth or positive moral values. In the sixteen fables referring to lies or liars that we can identify in Kissadan Hisse, it is seen that "lie" is reprocessed with the pleasures of fiction. On the other hand, it seems like a contradiction that in fables aiming to teach a moral lesson, lying is presented sometimes as a sympathetic way and sometimes as a way to resort to when in a difficult situation.



Anahtar Kelimeler

Ahmet Mithat Efendi, Kıssadan Hisse, Lies, Liars



Abstract

Ahmet Mithat Efendi’nin Kıssadan Hisse adlı eserinde yer alan fabllarda en çok görülen olgulardan biri yalandır. Birçok fablda kahramanların biri ya da ikisi çeşitli amaçlarla yalana başvurmaktadır. Bu amaçlar kahramanın bazen avını daha kolay elde etmek ya da içine düştüğü zor durumdan kurtulmak içindir. Bu çalışmanın amacı Ahmet Mithat Efendi’nin Kıssadan Hisse adlı fabl derlemesindeki okumalarda karşılaşılan çeşitli yalanların hikâye etmede oynadıkları rolleri ile bu yalanların kimler tarafından söylenmeye değer oldukları ve söylenen bu yalanların açtığı sonuçları ortaya koymaktır. Böylece okuru memnun etme arzusu ile onlara gerçek bir ahlakî öğreti kazandırma gayreti arasında “yalan”ın birbirini tamamlayan ve bir o kadar da birbirine düşman görünen bu iki yönünü ortaya koymak mümkün olabilecektir. Aynı zamanda Kıssadan Hisse’deki yalanların bir sınıflandırması da yapılabilecektir. Çoğu La Fontaine’den izler taşıyan ve derlemenin üçte birini oluşturan yalancılar ve yalanların, ahlakçı olduğunu bildiğimiz Ahmet Mithat Efendi’nin elinde yeniden ve daha kötü olarak tasvir edilmelerinin gerçeklerin veya olumlu ahlakî değerlerin aşılanmasında nasıl bir fonksiyona sahip olduğu ortaya konulmaya çalışılacaktır. Kıssadan Hisse’de tespit edebildiğimiz yalan veya yalancılara atıfta bulunan on altı fablda, “yalan”ın kurgu zevkleriyle yeniden işlendiği görülür. Diğer taraftan da bir ahlak dersi verme amacı taşıyan fabllarda zaman zaman yalanın sempatik bazen de zora düşünce başvurulacak bir yol olarak sunulması bir çelişki gibi durmaktadır.



Keywords

Ahmet Mithat Efendi, Kıssadan Hisse, Yalanlar, Yalancılar